Zirai don desteği kapsamında 36 ilde üreticiye hasar oranında destek verilecek. Tarım Bakanlığı, ÇKS kayıtlı çiftçiye nefes olacak.
Zirai don desteği hangi illere yapılacak? Soğuk hava, Nisan ayında geldi. Üstelik bu sefer eli boş değildi. 36 ilde kayısıyı, fındığı, üzümü, elmayı ve daha nice ürünü vurdu. Tarım arazileri beyaza bürünürken, çiftçinin emeği kar altında kaldı. Ama umut var. Tarım ve Orman Bakanlığı, “Zirai don desteği” adı altında yeni bir destek paketiyle üreticinin yanında olduğunu duyurdu. Zirai don desteği nedir, kimlere verilecek, hangi iller bu kapsama giriyor? Tüm detaylarıyla anlatıyoruz.
Zirai Don Nedir? Üreticinin Kâbusu…
Zirai don, tarımın en büyük düşmanlarından biridir. Sıcaklıkların 0°C’nin altına düşmesiyle birlikte, bitkilerdeki hücrelerde buz kristalleri oluşur. Bu kristaller, bitkinin dokularını parçalar, yapraklar kurur, meyve tomurcukları yanar. Zirai don desteği hangi illere yapılacak? Nisan 2025’te yaşanan bu afet, yalnızca meyveyi değil, umutları da dondurdu.
Zirai Don Desteği Neden Gündemde?
Tarım ve Orman Bakanlığı, yaşanan bu büyük kaybın ardından harekete geçti. Zirai don desteği, don olaylarından zarar gören ve Çiftçi Kayıt Sistemi’ne (ÇKS) kayıtlı üreticilere sunulacak. Amaç, üretim için yapılan harcamaların telafi edilmesi. Yani bu destek, sadece bir yardım değil, aynı zamanda üretimin devamı için bir can suyu.
Hangi İllerde Zirai Don Yaşandı?
Nisan ayında etkili olan soğuk hava ve kar yağışı, tam 36 ilde zirai don olayına yol açtı. Bu iller şöyle:
Malatya, Elazığ, Manisa, İzmir, Uşak, Denizli, Bursa, Eskişehir, Bilecik, Çanakkale, Yalova, Tekirdağ, Niğde, Karaman, Aksaray, Konya, Kırşehir, Sakarya, Karabük, Düzce, Bolu, Trabzon, Ordu, Rize, Giresun, Kahramanmaraş, Adıyaman, Erzincan, Erzurum, Tunceli, Amasya, Tokat, Çankırı, Çorum, Kastamonu ve Samsun.
Bu illerdeki tarım alanları, sert hava koşullarından ciddi şekilde etkilendi. Bahar gelmeden, bahçeler kışa teslim oldu.
Hangi Ürünler Zarar Gördü?
Her ilde başka bir üretim hikayesi vardı. Her biri bu dondan nasibini aldı:
Malatya: Kayısı ağaçları tamamen zarar gördü. İlk hasatlar iptal edildi.
Manisa: Üzüm bağları dondu. Asmalar ciddi hasar aldı.
Niğde: Elma bahçeleri büyük ölçüde zarar gördü.
Karadeniz: Fındık ve çay tarlaları, dondan en fazla etkilenen bölgeler arasında yer aldı.
Çiftçiler, emeğinin donla gittiğini gözleriyle gördü. Ancak Bakanlık, bu hikâyeyi yarım bırakmamaya kararlı.
Bakan Yumaklı’dan Açıklama: “Üreticimizin Yanındayız”
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Son 30 yılın en düşük sıcaklıklarıyla karşı karşıya kaldık. Zirai don sigortası olmayan ancak ÇKS’ye kayıtlı üreticilerimizin zarar gören mahsulleri için yaptıkları harcamaları, hasar oranında karşılayacağız.”
Bu açıklama, binlerce üretici için umut oldu. Yumaklı, sadece sözle değil, somut destek adımlarıyla çiftçiye omuz verdi.
Zirai Don Desteği Kimlere Verilecek?
Desteklerin kapsamı oldukça net:
ÇKS’ye kayıtlı üreticiler: Devlet desteği için kayıt şart. Bu sisteme dahil olmayan üreticiler destekten faydalanamayacak.
Hasar tespiti yapılmış alanlar: İl Tarım ve Orman Müdürlükleri, arazilerde hasar tespiti yapacak.
TARSİM sigortalı çiftçiler: Sigortalı üreticilere ödemeler, tespit sonrası yapılacak.
Sigortasız üreticiler: Onlara da zarar oranında üretim masrafı desteği verilecek.
Yani devlet, hem sigortalı hem de sigortasız üreticinin kapısını çalıyor. Kimse dışarıda kalmıyor.
Zirai Don Desteği İçin Başvuru Süreci Nasıl Olacak?
Çiftçiler, hasar bildirimlerini aşağıdaki yollarla yapabilecek:
İl ve İlçe Tarım Müdürlükleri’ne şahsen başvuru,
ALO TARSİM 172 Hattı üzerinden ihbarda bulunma.
Başvuruların ardından yapılacak tespitlerle birlikte destek ödemeleri hızla gerçekleştirilecek. Yani bürokrasiye boğulmadan, çiftçi rahat nefes alacak.
Zirai Don Neden Bu Kadar Etkili Oldu?
2025 yılının Nisan ayında, Türkiye bir ilk yaşadı. Normalin çok altında sıcaklıklar, birçok bölgede kar yağışına neden oldu. Bu da meyve ağaçlarının gelişim dönemine denk geldi. Henüz çiçek açan, tomurcuklanan ağaçlar, bu ani soğukla büyük hasar gördü. Özellikle rakımı yüksek bölgelerde etki çok daha derin oldu.
Zirai Donla Nasıl Mücadele Ediliyor?
Çiftçiler, don tehlikesine karşı çeşitli önlemler alıyor. Ancak bu yılki gibi olağanüstü soğuk hava dalgalarında alınan önlemler yetersiz kaldı. Uygulanan bazı yöntemler:
Sulama: Toprağın ısısını artırmak için uygulanır.
Rüzgar makineleri: Sıcak havayı alt katmana indirir.
Saman veya lastik yakma: Lokal ısı sağlar.
Ancak bu yöntemler, büyük ölçekli alanlarda yetersiz kalabiliyor. Dolayısıyla zirai don, hâlâ tarımın en büyük bilinmezlerinden biri.
Zirai Don Desteği Ne Kadar Sürecek?
Tarım ve Orman Bakanlığı, desteklerin 2025 üretim sezonu boyunca devam edeceğini açıkladı. Bu da çiftçinin tekrar üretime dönmesi, sezonu kaçırmaması için kritik bir adım. Destekler, hasar oranlarına göre belirlenecek ve doğrudan çiftçinin hesabına yatırılacak.
Zirai Donun Ekonomik Etkisi Ne?
Sadece Malatya’da kayısı üretiminin %70’inin zarar gördüğü tahmin ediliyor. Bu tek başına milyonlarca dolarlık kayıp demek. Karadeniz’de fındık üretimindeki düşüş ise ihracat rakamlarını doğrudan etkileyecek. İşte bu yüzden zirai don desteği, sadece bir üretici yardımı değil, bir ekonomik önlem paketi olarak da görülüyor.
TARSİM Sigortası Olan Üretici Ne Yapmalı?
TARSİM sigortası olan üreticiler için süreç daha hızlı işleyecek. Zarar tespiti sonrası, doğrudan tazminat ödemesi yapılacak. Sigorta sayesinde hem üretici korunuyor hem de devlet üzerindeki yük hafifliyor.
Çiftçiye Verilen En Net Mesaj: “Yalnız Değilsiniz”
Tarımda her sezon bir bilinmezdir. Ancak 2025 Nisan ayı, uzun yıllar unutulmayacak bir dönem oldu. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın verdiği zirai don desteği, üreticinin yanında olduğunun en somut göstergesi. Soğuklar geçmiş olabilir ama devletin sıcak eli üreticinin omzunda.
Zirai don, doğanın sert yüzünü bir kez daha gösterdi. Ama bu kez çiftçi yalnız değildi. Bakanlığın sunduğu zirai don desteği, sadece bugünü değil, geleceği de kurtaracak bir adım. Üretim devam edecek, toprak yeniden yeşerecek.
World of Türkiye haberleri için hemen tıklayın!
