Afrika kıtasında uzun süredir fazla kilolu olmak, zenginlik ve refahın bir sembolü olarak görülüyordu. Ancak son yıllarda obeziteye bağlı hastalıklardaki keskin artış, bu algıyı kökten değiştirmeye başladı. Özellikle Kenya ve Güney Afrika gibi ülkelerde obezite artık ölümle sonuçlanan hastalıklarla birlikte anılıyor.

“Patron” İmajı Yerini Tehlikeye Bıraktı

Kenya’da kilolu politikacılara halk arasında “Patron” denilmesi sıradan bir gelenekti. Büyük göbek, güç ve maddi başarıyla özdeşleştirilirdi. Fakat son veriler, bu alışkanlığın ölümcül sonuçlara yol açtığını ortaya koyuyor. Kenya Sağlık Bakanlığı, obeziteyle ilişkili hastalıkların tüm ölümlerin %39’una neden olduğunu açıkladı.

Kenya’da Obezite ve Yoksulluk Aynı Anda Büyüyor

Kenya’da yetişkinlerin %13’ü obez olmasına rağmen, hükümet nüfusun üçte birinin yeterli gıdaya ulaşamadığını itiraf ediyor. Bu çelişki, Afrika’daki gelir eşitsizliğini ve yüksek gelirli kesimlerin fast food gibi işlenmiş gıdalara yönelmesini gözler önüne seriyor. Sağlık yetkilileri bu durumu “sessiz bir kriz” olarak tanımlıyor.

Güney Afrika’da Her 3 Kişiden 1’i Obez

Güney Afrika Cumhuriyeti’nde ise tablo daha da çarpıcı. Ülkenin resmi verilerine göre yetişkin nüfusun %32’si obez. Özellikle kadınlarda oran çok daha yüksek. Obeziteye bağlı diyabet ve kalp-damar hastalıklarında hızlı bir artış yaşanırken, halk sağlığı sistemi bu yükle baş etmekte zorlanıyor.

Fast Food Zincirleri “Saatli Bomba” Olarak Görülüyor

Afrika’nın büyük şehirlerinde fast food zincirleri neredeyse her köşe başında. Bu restoranların, kıtanın en genç nüfusuna sahip ülkelerinde adeta “beslenme düzenini işgal ettiği” ifade ediliyor. Yetkililer, bu yaygınlaşmayı halk sağlığı için “saatli bomba” olarak tanımlıyor. Ucuz, hızlı ve kalorili yiyecekler, gençlerin beslenme alışkanlıklarını dramatik şekilde değiştiriyor.

“Param Varsa Kilom Olmalı” Düşüncesi Yıkılıyor

Kenyalı beslenme uzmanı Felix Okoth, “Çoğu insan para kazanmaya başladığında şişman olması gerektiğini düşünüyor. Fazla kilonun hastalıkları davet ettiğini düşünmüyorlar.” sözleriyle obeziteye yönelik yaygın zihniyeti açıklıyor. Bu anlayışın değişmesi gerektiğini savunan uzmanlar, halkın bilinçlendirilmesini acil bir gereklilik olarak görüyor.

Eğitim Şart: Project ECHO ve Bilinçlendirme Kampanyaları

Sağlık çalışanlarına yönelik global bilgi paylaşım ağı Project ECHO’nun Afrika Direktörü Caroline Kirui, bu konuda yapılan çalışmaları şöyle özetliyor: “Halk sağlığı kampanyaları, kilonun zenginlik göstergesi olduğu algısını ortadan kaldırmaya çalışıyor.” Afrika’da obeziteye karşı en etkili mücadelenin, algı değişikliği ve sağlık okuryazarlığıyla sağlanabileceğine inanılıyor.

Diyabet ve Kalp Hastalıkları Yükselişte

Afrika’da artan obeziteyle birlikte, diyabet, hipertansiyon ve kalp hastalıklarında da patlama yaşanıyor. Kenya Sağlık Bakanlığı verilerine göre, obezitenin tetiklediği bu hastalıklar yıllık ölüm nedenlerinin %39’unu oluşturuyor. Uzmanlar, erken teşhis ve yaşam tarzı değişikliklerinin hayati öneme sahip olduğunu vurguluyor.

Gıda Erişimi Dengesizliği: Aynı Ülkede Açlık ve Aşırı Beslenme

Kenya gibi ülkelerde hem gıda yetersizliği çeken nüfuslar hem de aşırı kilolu bireyler bir arada bulunuyor. Bu durum, yalnızca bir sağlık sorunu değil, aynı zamanda sosyoekonomik bir adaletsizlik göstergesi olarak değerlendiriliyor. Sağlık politikalarının bu çelişkiyi giderecek şekilde yeniden tasarlanması bekleniyor.

Genç Nesil Tehlike Altında

Afrika’nın demografik yapısı, dünyanın en genç nüfusuna sahip kıta olmasını sağlıyor. Ancak bu gençler, hızlı tempolu yaşamın, dijital alışkanlıkların ve beslenme bozukluklarının etkisi altında. Uzmanlar, “Bugün obeziteyi önleyemezsek, yarının sağlık sistemleri çöker” uyarısında bulunuyor.