99 yaşındaki hastasının hikâyesinden ilham alan dünyaca ünlü bilim insanı Dr. Eric Topol, sağlıklı yaşlanmanın sırlarını ve bilimsel temellerini BBC’ye anlattı. ABD’deki Scripps Araştırma Translasyonal Enstitüsü’nün kurucusu olan Topol, uzun ve sağlıklı yaşamın yalnızca genetikle açıklanamayacağını vurguluyor.

Sağlıklı Yaşlanmanın Yeni Tanımı: Süper Yaşlananlar

Topol’un üzerinde çalıştığı “süper yaşlananlar”, 85 yaş ve üzeri, büyük sağlık sorunu yaşamamış, uzun süredir ilaç kullanmayan bireyleri kapsıyor. 2007 yılında başlayan araştırma kapsamında 1400 kişinin genetik kodu incelendi. Ancak elde edilen veriler, bu bireylerin sağlıklı yaşamlarının genetikle tam olarak açıklanamadığını ortaya koydu.

“Belki genetik bir katkı var ama ana neden bu değil,” diyen Dr. Topol, sağlıklı yaşlanmanın daha çok yaşam tarzına bağlı olduğunun altını çiziyor.

Mitlere Karşı Bilimsel Gerçekler

Topol, “yaşlanma karşıtı ürünler” konusunda uyarıyor:

“Hakkında bilimsel veri olmayan prosedür ve tedavilere inanmamalıyız. Şu anda elimizde sihirli bir hap yok.”

Bu uyarı, piyasada artan yaşlanma karşıtı çözümler arasındaki bilim dışı uygulamalara karşı dikkat çekiyor.

Kronik Enflamasyon ve Sağlıklı Yaşam İlişkisi

Araştırmalarda, süper yaşlanan bireylerde kronik enflamasyon düzeylerinin daha düşük olduğu gözlendi. Kronik enflamasyon, uzun vadede kalp hastalıkları ve nörodejeneratif bozukluklar gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olabiliyor.

University College London’dan Prof. David Gems, bu durumu şöyle özetliyor:

“Kronik enflamasyon, inşaatçılar gibi… Ayrılmıyorlar ve sonunda büyük bir sorun yaratıyorlar.”

Enflamasyonu Azaltmanın Yolları

Dr. Topol’a göre enflamasyonla mücadelede izlenmesi gereken temel yaşam alışkanlıkları şunlar:

1. Akdeniz Diyeti

Bitki bazlı beslenme ve bol sebze-meyve tüketimi, enflamasyonla savaşta önemli rol oynuyor.

2. Kaliteli Uyku

Topol, uyku sırasında beynin glimfatik sistem yoluyla toksik maddeleri attığını belirtiyor.

“Yeterli derin uyku olmazsa, bu maddeler beyinde birikerek iltihap riskini artırabilir.”

3. Düzenli Egzersiz

Egzersizi “en güçlü ilaç” olarak nitelendiren Topol, hızlı yürüyüş ve bisikletin yanı sıra denge ve ağırlık egzersizlerini de öneriyor.

Sosyal Etkileşimin Gücü

Sosyal izolasyon, bilişsel gerilemenin en önemli tetikleyicilerinden biri olarak görülüyor.
Lancet Komisyonu’nun tahminine göre, sosyal izolasyonun azaltılması, küresel çapta bunama oranlarını %4 oranında düşürebilir.

Sydney Üniversitesi’nin analizine göre ise aile ve arkadaşlarla düzenli etkileşim, toplumsal faaliyetlere katılım ve birlikte yaşamak, hem bunama riskini hem de ölüm riskini azaltıyor.

Yaşayan Bir İlham: 99 Yaşındaki Hasta

Dr. Topol’un “süper yaşlanan” hastası, sosyal, üretken ve sağlıklı yaşam biçiminin canlı örneği:

“Yağlıboya resimler yapıyor, ödüller kazanıyor, sosyal biri. Bu örnekten hepimizin ders çıkarması gerek.”

Sonuç: Sağlıklı Yaşam Genetikten Fazlasıdır

Dr. Topol’un araştırmaları, sağlıklı ve uzun ömrün yalnızca genetikle açıklanamayacağını, yaşam tarzı, sosyal bağlantılar, uyku, beslenme ve egzersizin belirleyici olduğunu gösteriyor. Her bireyin, genetik mirasına bakılmaksızın daha iyi yaş alma şansı olduğuna dikkat çekiyor.