ABD Başkanı Donald Trump, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ı Beyaz Saray’da ağırladı. Liderler, önce ikili görüşmeler yaptı, ardından üçlü formatta bir araya geldi. Ortak basın toplantısında konuşan Trump, “Ermenistan ve Azerbaycan, çatışmaları durdurmayı, diplomatik ve ticari ilişkileri başlatmayı ve birbirlerinin toprak bütünlüğüne saygı duymayı taahhüt ediyor.” ifadelerini kullandı.
Barış Deklarasyonu ve Üçlü Mutabakat
İmzalanan barış deklarasyonu, iki ülke arasındaki ilişkilerin kapsamlı biçimde yeniden şekillendirilmesini öngörüyor. Trump, belgeyi “bölge için tarihi bir fırsat” olarak nitelendirdi. Deklarasyona göre Azerbaycan ve Ermenistan, sınır güvenliği, ticaret, ulaştırma ve enerji alanlarında işbirliği yapacak. Ayrıca karşılıklı olarak diplomatik temsilcilikler açılacak.
Azerbaycan’a Yaptırımlar Kalkıyor
Trump, savunma alanında Azerbaycan’a uygulanan yaptırımların kaldırıldığını duyurdu. 1992’den bu yana yürürlükte olan kısıtlamaların 33 yıl sonra kaldırılması, iki ülke arasındaki askeri ve teknolojik işbirliğinin önünü açacak. Trump, bu adımın Azerbaycan’la ilişkileri stratejik ortaklık seviyesine çıkaracağını vurguladı.
Zengezur
Zirvede en dikkat çekici maddelerden biri de Zengezur Koridoru oldu. Trump, Ermenistan ile 99 yıla kadar sürebilecek bir anlaşma imzalandığını, bu kapsamda Azerbaycan’ın Nahçıvan’a tam erişim sağlayacağını açıkladı. Bu gelişme, Güney Kafkasya’daki ticaret yollarının ve ulaşım ağlarının kökten değişeceği anlamına geliyor.
Minsk Grubu’nun Feshi Gündemde
Aliyev ve Paşinyan, ABD, Rusya ve Fransa’nın eş başkanlığını yaptığı Minsk Grubu’nun feshedilmesi talebini içeren ortak mektuba da imza attı. Bu adım, bölgedeki barış sürecinin artık doğrudan taraflar arasında yürütüleceğinin göstergesi olarak yorumlandı.
Aliyev’den “Tarihi Gün” Vurgusu
Aliyev, zirvede yaptığı konuşmada bugünü “yeni bir tarihin yazıldığı gün” olarak tanımladı. “Gerçekten tarihi bir gün, bugün Kafkaslar’da barışı tesis ediyoruz.” diyen Aliyev, imzalanan anlaşmanın bölgeye yatırım, istikrar ve refah getireceğini söyledi. Ayrıca Trump’ı Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterebileceklerini açıkladı.
Paşinyan: Yeni Bir Dönemin Kapıları Açıldı
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan da anlaşmayı “iki ülke arasında yeni bir tarihin temeli” olarak nitelendirdi. Deklarasyonun, karşılıklı egemenlik ve toprak bütünlüğüne tam saygı temelinde yeni bir dönemin başlangıcı olduğunu vurgulayan Paşinyan, “Bu anlaşma hem bölge hem dünya için bir kazanımdır.” dedi.
ABD ile Stratejik Ortaklık Süreci
Aliyev, ABD ile başlatılan stratejik ortaklık sürecinin yatırım, ticaret, enerji, yapay zeka, savunma sanayi, ulaştırma ve terörle mücadele gibi birçok alanı kapsayacağını belirtti. Bu formatın hem Azerbaycan hem de ABD açısından büyük fırsatlar sunacağını dile getirdi.
Türkiye’den Destek Mesajı
Türkiye Dışişleri Bakanlığı, anlaşmadan duyulan memnuniyeti açıkladı. Bakanlık, “Azerbaycan ile Ermenistan arasında kalıcı barışın tesisine yönelik sağlanan ilerlemeden ve Washington’da kayda geçirilen iradeden memnuniyet duyuyoruz.” ifadelerini kullandı.