İsrail’in İran’a yönelik 12 gün süren saldırılarının ardından gelen ateşkes, Tel Aviv ekonomisi üzerinde ağır bir mali yük bıraktı. Satır satır İsrail’in ekonomik hava durumu haberimizin detaylarında..

Savunma Sistemlerinin Maliyeti

ABD merkezli “Wall Street Journal” gazetesi, İran’dan atılan füzelerin engellenmesine yönelik savunma sistemlerinin günlük maliyetinin 10 ila 200 milyon dolar arasında değiştiğini aktardı. Bu yüksek harcama, hem kamu bütçesi üzerinde baskı oluşturdu hem de piyasalarda dalgalanmaya neden oldu.

Ekonomide Hava Nasıl?

Filistin’deki Amerikan Arap Üniversitesi Maliye Bölümü Öğretim Üyesi Nasır Abdulkerim, saldırıların yalnızca askeri değil, ekonomik ve sosyal yaşamı da felce uğrattığını belirtti. Üretim faaliyetlerinin durduğunu, halkın sık sık sığınaklara indiğini kaydeden Abdulkerim, savaş bir ay daha sürseydi İsrail’in toplam maliyetinin 20 milyar doları bulabileceğini vurguladı.

Bütçe Açığı ve Ek Kesintiler Gündemde

İsrail Maliye Bakanlığı, mevcut kaynakların hızla tükendiğini ve yeni kaynak arayışlarına girildiğini duyurdu. 19 Haziran’da Meclis’e yapılan başvuruda, Savunma Bakanlığı için 857 milyon dolarlık ek kaynak talep edildi. Aynı zamanda, sağlık, eğitim ve sosyal hizmetler gibi alanlardan 200 milyon dolarlık ek kesinti planlanıyor.

Yedek Askerler Göreve

Ekonomik kaynakların büyük bir bölümü, seferber edilen 450 bin yedek askerin personel giderleri için harcanıyor. “Globes” gazetesine göre, bu durum savunma bütçesini şişirirken, sosyal hizmetler gibi hayati alanlardaki kaynakları azaltıyor.

Şekelin Değer Kaybı ve Merkez Bankası Müdahalesi

İsrail para birimi şekel, savaşın başlamasıyla birlikte dolar karşısında 3,70 seviyesine kadar geriledi. Abdulkerim, toparlanmanın Merkez Bankası müdahalesi ve küresel dolar zayıflığından kaynaklandığını belirtti. 7 Ekim 2023’te olduğu gibi, bu süreçte de Merkez Bankası döviz piyasasına 8,5 milyar dolarlık müdahale yaptı.

İsrail’in Teknoloji Sektörü Alarm Veriyor

Filistinli Ekonomistler Genel Birliği Genel Sekreteri Nasır Atiyani’ye göre, İsrail’in ihracatının %50’sini oluşturan teknoloji sektörü, güvenlik riskleri nedeniyle %44 oranında daraldı. Bu daralma, modern İsrail ekonomisinin bel kemiği olan sektörü ciddi şekilde tehdit ediyor.

İran’ın Misillemelerinin Ekonomiye Etkisi

İran’ın karşı saldırılarında Hayfa’daki Bazan petrol rafinerisi hedef alındı ve faaliyetleri durduruldu. Bu durum, ülke ekonomisine günlük 3 milyon dolarlık zarar verdi. Aynı zamanda, Ben Gurion Havalimanı’nın faaliyetlerinin askıya alınması ve El Al Havayolları’nın 48 uçağını yurt dışına taşıması da yaklaşık 6 milyon dolarlık operasyonel maliyet doğurdu.

Elmas İhracatı

İran füzeleri, İsrail Elmas Borsası’nı da hedef aldı. İsrail Elmas Enstitüsüne göre, 2024 yılında elmas ihracatı %35 oranında azaldı. Bu sektör, ülkenin toplam ihracatının %8’ini oluşturuyor. Tel Aviv Borsası’nda yatırımcıların hisselerini çekmeye başladığı, bu durumun ekonomik istikrara zarar verebileceği ifade ediliyor.

2025 Bütçesi Askeri Harcamaların Gölgesinde

İsrail’in 2025 yılı için hazırladığı 170 milyar dolarlık bütçe, borçlanma giderleriyle birlikte 312 milyar doları buluyor. Uzmanlar, askeri harcamaların devam etmesi halinde büyüme hızında düşüş, işsizlikte artış ve yoksulluk oranlarında yükseliş olabileceği uyarısında bulunuyor.