Zhang Yiyang idam edildi. Çin’in ünlü şarkıcısı ve oyuncusu Zhang Yiyang’ın, 16 yaşındaki kız arkadaşını öldürmesi ve ardından aldığı kurşuna dizilerek idam cezası, hem Çin’de hem dünyada şok etkisi yarattı.

Zhang Yiyang kimdir?

Çin’in popüler kültür ikonlarından biri haline gelen Zhang Yiyang, 1 Mayıs 1990 tarihinde doğdu. Genç yaşlarda müzik ve oyunculukla ilgilenmeye başlayan Yiyang, 2012 yılında bir yetenek yarışmasına katıldı ve üçüncü olarak adını geniş kitlelere duyurdu. Bu başarısı sayesinde Çin müzik piyasasında hızlı bir yükseliş yakalayan sanatçı, 2015 yılında çıkardığı “Crying Man” adlı şarkısıyla adeta patlama yaşadı. Oyunculuk kariyerine de hız veren Yiyang, televizyon dizileri ve filmlerdeki rolleriyle özellikle genç kuşağın büyük ilgisini çekti.

Zhang Yiyang cinayeti neden işledi?

2022 yılında yaşanan korkunç olay, Zhang Yiyang’ın tüm kariyerini ve hayatını altüst etti. Edinilen bilgilere göre Yiyang, o dönem sevgilisi olan 16 yaşındaki genç kızı bir ormanlık alana götürdü. Burada, henüz tam olarak açıklanmayan nedenlerle kızı bıçaklayarak öldürdü. Olay yerinden kaçmaya çalışsa da kısa sürede yakalanan Yiyang, gözaltına alındı ve kamuoyunun baskısıyla hızlıca yargı önüne çıkarıldı.

Olay Çin’de neden bu kadar yankı uyandırdı?

Çin gibi toplumsal düzenin ve örnek figürlerin önemsendiği bir ülkede, ulusal çapta ünlü bir kişinin böyle bir suça karışması adeta ülkeyi sarstı. Kamuoyunda büyük bir infial yaşanırken, sosyal medya platformlarında “adalet” etiketi altında binlerce paylaşım yapıldı. Aileler ve gençler için rol model olarak görülen bir ismin böyle bir suç işlemesi, gençlik üzerindeki etkisi açısından da ciddi tartışmaları beraberinde getirdi.

Zhang Yiyang’ın aldığı idam kararı Çin’de bir ilk mi?

Çin’de daha önce birçok idam cezası uygulanmış olsa da, Zhang Yiyang olayı tarihte ilk kez ünlü bir sanatçının idam edilmesi anlamına geliyor. 2024 yılında mahkeme tarafından açıklanan kararla, Zhang’ın “toplum huzurunu ve ahlakını tehdit eden ağır bir suç” işlediğine kanaat getirildi ve ceza kurşuna dizilerek idam şeklinde belirlendi. Bu cezanın türü, olayın vahameti kadar sembolik anlamıyla da dikkat çekti.

Uzmanlar, bu kararın sadece bir ceza değil, aynı zamanda devletin “kanun önünde herkes eşittir” mesajı taşıyan güçlü bir toplumsal mesaj olduğunu belirtiyor.

İdam infazı neden bir yıl sonra açıklandı?

İdam kararı 2024 yılında uygulanmasına rağmen, Çin yönetimi bu bilgiyi kamuoyuyla 2025 yılının Temmuz ayında paylaştı. Bu durum, medya ve toplumun çeşitli kesimlerinde geniş yankı uyandırdı.

Bazı yorumcular, bu gecikmenin arkasında siyasi nedenler olduğunu öne sürdü. Özellikle toplumsal duyarlılığın yüksek olduğu dönemlerde böyle hassas haberlerin açıklanmasının ertelemesi, “kriz yönetimi” açısından yorumlandı.

Diğer yandan, bazı akademisyenler ve etik uzmanları ise bu durumun “toplumun olgunlaşmasını bekleme ve travmatik etkileri yumuşatma” çabası olduğunu savundu.

Zhang Yiyang’ın ölümünden sonra filmleri yayımlandı mı?

İdamdan sonra Zhang Yiyang’ın oyunculuk yaptığı bazı projeler, yapım şirketleri tarafından piyasaya sürüldü. Ancak bu durum da başka bir tartışmanın fitilini ateşledi.

Sanatçının böyle ağır bir suçtan hüküm giyip idam edilmesinin ardından, rol aldığı filmlerin yayımlanması etik açıdan büyük tepki çekti.

Sosyal medyada birçok kullanıcı, “Bir katilin sanatı alkışlanamaz” görüşünü savunarak yapımcılara tepki gösterdi. Bazı sinema salonları ise filmleri göstermeyi reddetti.

Ailelerin ve hayranların tepkisi ne oldu?

Özellikle cinayete kurban giden genç kızın ailesi, yayımlanan filmler ve olayın kamuoyuna duyurulma biçimi karşısında büyük hayal kırıklığı yaşadı. Aile tarafından yapılan açıklamada, “Bizim için adalet sadece idamla sağlanmadı. Bu olayın ticari malzeme yapılması, acımızı daha da derinleştirdi” denildi.

Zhang Yiyang’ın bazı hayranları ise hâlâ olanlara inanmakta zorlandıklarını belirtti. Sosyal medyada, “O bir melekti, böyle bir şey yapamaz” gibi mesajlar paylaşanlar olduğu gibi, adaletin yerini bulduğunu düşünen büyük bir kesim de vardı.

Uzmanlar ne diyor?

Çinli hukukçular ve sosyologlar, bu olayın Çin toplumundaki ünlü kültürünü yeniden sorgulattığını belirtiyor. Birçok uzman, Zhang Yiyang vakasının hukuk, medya ve toplumsal yapı açısından derslerle dolu bir örnek olduğunu dile getiriyor.

Aynı zamanda “ünlülerin dokunulmazlığı” algısının bu davayla birlikte sona erdiği, yasaların herkes için eşit uygulandığı bir dönemin başladığı da sıkça vurgulandı.

Toplumun sanatçılara bakışı değişti mi?

Zhang Yiyang olayından sonra Çin’deki bazı okullarda, gençlere yönelik “rol model seçimi” temalı seminerler düzenlenmeye başlandı. Medyada sıkça tartışılan konu, “Sanatçılar topluma örnek olmak zorunda mı?” sorusunu da gündeme taşıdı.

Bu olay, sadece bir cinayet davası değil, aynı zamanda Çin toplumunun değerler sistemini, medya etiğini ve adalet algısını kökten sarsan bir kriz olarak hafızalara kazındı.