Orta Doğu’da gerilim dinmiyor. İsrail ile İran arasında haftalardır süren çatışmalara karşılık taraflar geçtiğimiz günlerde bir ateşkes anlaşmasına vardıklarını duyurmuştu. Ancak, 24 Haziran 2025 Salı sabahından itibaren yeniden başlayan hava saldırıları, ateşkesin işlevsiz kaldığını gözler önüne serdi. Bu gelişme üzerine dünya kamuoyu şu sorulara yanıt arıyor: İsrail-İran ateşkesi neden işe yaramadı, savaş neden durmadı, ateşkes bozuldu mu ve ABD bu süreçte tarafsız mı kalıyor? İşte çatışmanın perde arkası ve son gelişmelerin detayları…

İsrail-İran Ateşkesi Savaşı Neden Durdurmadı?

İsrail-İran arasında aylardır tırmanan gerilim, İran’ın nükleer tesislerine yönelik bir saldırıyla doruk noktasına ulaştı. Bunun ardından gelen karşılıklı misillemeler, Orta Doğu’yu adeta bir savaş sahnesine çevirdi. ABD’nin arabuluculuğunda taraflar 23 Haziran gecesi için ateşkes ilan etti.

Ancak ateşkesin duyurulmasının üzerinden sadece saatler geçmişken, 24 Haziran sabahı Tel Aviv yönetiminin Tahran’a füze saldırısı düzenlediği ortaya çıktı. Aynı saatlerde İran tarafından da İsrail’in kuzeyine yönelik füze atışlarının gerçekleştirildiği bildirildi. Bu karşılıklı saldırılar, “Ateşkes kağıt üstünde kaldı” yorumlarına yol açtı.

Analistlere göre bu durumun temel nedenleri:

Taraflar arasında güven eksikliği
Ateşkes metninin net kurallara dayanmaması
Üçüncü taraflar üzerinden saldırıların sürmesi
Ve siyasi iç dengelerin çatışmayı körüklemesi

olarak sıralanıyor.

Ateşkes Bozuldu mu?

Resmi olarak taraflardan ateşkesin sona erdiğine dair bir açıklama yapılmasa da sahadaki gelişmeler bu sorunun cevabını net biçimde veriyor: Evet, ateşkes bozuldu.

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, yaptığı açıklamada, İran’ın ateşkesi ihlal ettiğini belirterek buna karşılık verildiğini duyurdu. Aynı zamanda İsrail Ordu Sözcüsü, İran’dan füze saldırılarının geldiğini, kuzey bölgelerde sirenlerin çaldığını ve halkın sığınaklara yönlendirildiğini açıkladı.

İran tarafı ise farklı bir tablo çiziyor. Tahran yönetimi, ateşkese tamamen uyduklarını savunarak, İsrail’in provokatif şekilde saldırılara yeniden başladığını öne sürdü. Bu çelişkili açıklamalar, aslında ateşkesin kağıt üstünde kaldığını net şekilde gösteriyor.

İsrail Neden Saldırılara Devam Ediyor?

İsrail hükümeti, özellikle İran’ın nükleer programı ve bölgedeki milis gruplara verdiği destek nedeniyle, askeri operasyonlarını meşru savunma hakkı çerçevesinde sürdürüyor.

İsrail Başbakanlık Basın Ofisi, bakanlara İran hakkında kamuoyuna açıklama yapma yasağı getirerek, sürecin medyada kontrolsüz şekilde tartışılmasını önlemeye çalıştı. Bu durum, çatışmanın kontrolden çıkmaması adına bir iç disiplin adımı olarak yorumlanıyor.

Aynı zamanda bazı kaynaklar, İsrail’in saldırılarını sürdürmesinin ardında şu gerekçeleri gösteriyor:

İran’ın Hizbullah ve Husi milisleri üzerinden bölgedeki etkinliğini artırma çabası
Golan Tepeleri’ne yönelik saldırı hazırlıkları
İran’ın balistik füze testleri

Bu tehditler karşısında İsrail’in “önleyici saldırı” stratejisini benimsediği ifade ediliyor.

İran Ateşkese Rağmen Neden Füze Attı?

İran tarafı ise saldırılarının savunma amaçlı olduğunu öne sürüyor. Tahran yönetimine yakın medya kuruluşları, İsrail’in ateşkesi ihlal ederek ilk saldırıyı başlattığını, İran’ın ise yalnızca meşru müdafaa hakkını kullandığını iddia etti.

İran’ın askeri kanadı Pasdaran (Devrim Muhafızları), Tel Aviv’i hedef alan saldırıların İran topraklarından değil, Irak ve Suriye’deki müttefik milis gruplar tarafından yapıldığını savunarak doğrudan çatışmayı inkâr ediyor.

Ancak İsrail istihbaratı, füzelerin Tahran yönetimiyle bağlantılı olduğunu ve ateşkese rağmen organize saldırılar yapıldığını ileri sürüyor. Bu durum, bölgede ateşkesin sürdürülebilir olmadığını bir kez daha gözler önüne seriyor.

ABD Tarafsız mı Kalıyor?

ABD Başkanı Donald Trump, ateşkesin sağlanmasının ardından “Ateşkes yürürlüğe girdi. Lütfen ihlal etmeyin.” açıklamasıyla dünya kamuoyuna seslendi. Ancak sahadaki gelişmeler karşısında Washington’un tavrı pasif bir diplomasi örneği olarak değerlendiriliyor.

Bölge uzmanlarına göre ABD:

Tarafsız kalmaya çalışıyor, ancak bu süreçte etkin rol almıyor.
İsrail’i açıkça desteklemese de sessiz onay verdiği düşünülüyor.
İran’a doğrudan müdahalede bulunmamakla birlikte, İsrail’in güvenliğini sağlama politikasından da vazgeçmiyor.

Bu denge politikası, ABD’yi resmen tarafsız gibi gösterse de fiilen İsrail’in yanında yer aldığı yorumlarına yol açıyor.

Ateşkesin Yürümemesinin Nedenleri Neler?

İsrail-İran arasındaki ateşkesin kalıcı hale gelememesinin birçok yapısal nedeni bulunuyor. Bunlar şu şekilde özetlenebilir:

Taraflar arasında yapısal güven sorunu: İki ülke uzun süredir birbirini “varoluşsal tehdit” olarak görüyor.
Nükleer gerilim: İran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetleri İsrail tarafından ulusal güvenlik tehdidi sayılıyor.
Milisler üzerinden dolaylı savaş: Lübnan, Irak, Yemen gibi ülkelerdeki vekil aktörler aracılığıyla savaş devam ediyor.
Ateşkesin yazılı ve denetlenebilir olmaması: Net anlaşma metni ve denetleyici üçüncü taraf yok.
İç politika baskıları: Hem İran’da hem de İsrail’de hükümetler iç kamuoyunu yönetmek için zaman zaman saldırılara yöneliyor.

Bu unsurlar, kısa vadede bölgede kalıcı bir barışın tesis edilmesini oldukça zorlaştırıyor.

Bölge Ülkeleri Ne Diyor?

Ateşkesin bozulması sadece İsrail ve İran’ı değil, bölgedeki diğer ülkeleri de doğrudan etkiliyor. Özellikle:

Lübnan: Hizbullah’ın rolü nedeniyle çatışmaların yayılma riski taşıyor.
Suriye: İran destekli milisler üzerinden bir kez daha hedef haline geliyor.
Suudi Arabistan ve BAE: İran’ın bölgedeki etkisini sınırlamak isteyen bu ülkeler, diplomatik destek sağlıyor.

Bölge ülkeleri savaşın yayılmasından endişe duyarken, bazı aktörler bu durumu siyasi fırsata çevirmek için gözlemci kalmayı tercih ediyor.

Küresel Tepkiler ve BM’nin Rolü Ne?

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri, ateşkesin bozulmasından derin üzüntü duyduklarını açıklarken tarafları uluslararası hukuk ve insan haklarına uymaya davet etti. Ancak BM’nin etkisiz kalması da uluslararası arenada eleştiri konusu oldu.

AB ve bazı Avrupa ülkeleri ise İsrail’i “orantısız güç kullanmakla” suçlarken, İran’a da “ateşkese sadık kal” çağrısı yaptı. Ancak küresel kamuoyu ne yazık ki hâlâ etkili bir çözüm sunamıyor.

İsrail-İran Ateşkesi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

İsrail-İran Ateşkesi Bozuldu mu?

Evet. 24 Haziran itibarıyla hem İsrail hem de İran arasında karşılıklı saldırılar yeniden başladı. Bu durum ateşkesin fiilen sona erdiğini gösteriyor.

ABD Bu Süreçte Tarafsız mı Kalıyor?

Resmi olarak tarafsız görünse de ABD, İsrail’in güvenliğini öncelik olarak görmeye devam ediyor. Dolaylı olarak İsrail’e destek verdiği yönünde değerlendirmeler yapılıyor.

Ateşkes Neden İşe Yaramadı?

Taraflar arasındaki güven eksikliği, nükleer gerilim, milis gruplar üzerinden yürütülen dolaylı savaş ve yetersiz diplomatik zemin, ateşkesin kalıcı olmasını engelledi.

İsrail Neden Yeniden Saldırdı?

İsrail, İran’ın ateşkesi ihlal ederek saldırılar düzenlediğini iddia etti. Bu nedenle kendi topraklarını korumak adına saldırıya geçtiklerini savunuyor.

Savaşın Daha Da Yayılma Riski Var mı?

Evet. Lübnan, Suriye, Irak ve Yemen gibi ülkelerdeki vekil gruplar üzerinden savaşın yayılma riski oldukça yüksek. Bu durum Orta Doğu’da istikrarsızlığın derinleşmesine yol açabilir.