İsrail İran savaşı neden çıktı?

2025 yılına girerken bölgede zaten var olan İsrail-İran gerilimi, Haziran ayında açık çatışmaya dönüştü. 13 Haziran 2025 sabahı İsrail’in “Yükselen Aslan” adı verilen askeri operasyonu başlatmasıyla iki ülke arasında sıcak savaş başladı. İsrail, bu saldırılarda doğrudan İran’ın nükleer tesislerini, askeri üslerini ve komuta merkezlerini hedef aldı.

Savaşın temel nedenleri şunlar oldu:

İran’ın nükleer programı: İsrail, İran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerini, nükleer silah geliştirme sürecine çok yaklaştığı gerekçesiyle bir tehdit olarak gördü.
Vekil unsurlara destek: İran’ın bölgede Hamas, Hizbullah gibi unsurlara verdiği silah ve askeri destek, İsrail tarafından güvenlik tehdidi olarak tanımlanıyor.
İHA ve füze saldırıları: 2024 yılı boyunca İran’dan İsrail’e yönelik gerçekleşen yüzlerce füze ve İHA saldırısı, Tel Aviv yönetimini doğrudan harekete geçmeye itti.

İsrail, diplomatik yolların tükenmesi sonrası doğrudan askeri müdahaleyi bir zorunluluk olarak açıklarken, operasyonun uluslararası meşruiyetini de “savunma hakkı” temelinde kurdu.

İsrail İran’ı neden vuruyor?

İsrail’in bu kararlı saldırısının ardında birkaç stratejik neden bulunuyor:

1. Nükleer tehdit algısı

İsrail, İran’ın kısa vadede nükleer silah geliştirme kapasitesine ulaşabileceğini iddia ediyor. Bu sebeple, Natanz ve Fordo gibi nükleer merkezler doğrudan hedef alındı. Tel Aviv yönetimi, nükleer bir İran’ın sadece kendisi için değil, bölgedeki tüm dengeyi bozacağı görüşünde.

2. Askeri üslerin imhası

İran Devrim Muhafızları’na ait bazı üst düzey komuta merkezleri, radar sistemleri ve silah depoları da vuruldu. Bu hamleyle, İsrail İran’ın karşılık verecek askeri kapasitesini azaltmayı hedefliyor.

3. İran’ın vekil örgütleri etkisiz hale getirmek

Hizbullah’ın Lübnan’daki varlığı, Hamas’ın Gazze’deki silahlı gücü, Suriye’deki İran etkisi gibi unsurlar da İsrail tarafından dolaylı savaş kanalları olarak değerlendiriliyor. Bu yüzden İsrail’in İran’ı vurma kararı sadece nükleer değil, bölgedeki genel güvenlik riskine karşı alınmış bir stratejik karar olarak sunuluyor.

“Yükselen Aslan” operasyonu neyi hedefliyor?

İsrail’in başlattığı “Yükselen Aslan” kod adlı operasyon, yalnızca fiziki hedefleri değil, aynı zamanda İran’ın askeri ve siyasi liderlik yapısını da hedef alıyor. Mossad’ın operasyon öncesi İran’da istihbarat ağları kurduğu, bazı hedefleri önceden işaretlediği de gelen bilgiler arasında.

Ayrıca İsrail, saldırılarda yüksek hassasiyetli İHA’lar, F-35 savaş uçakları ve siber saldırılarla komuta merkezlerini çökertmeye çalıştı. Saldırıların siber ayağında, İran’ın savunma ağlarına yönelik çeşitli kesintiler ve veri sızıntıları da yaşandığı bildirildi.

İran’dan nasıl karşılık geldi?

İran, bu saldırıya yanıt olarak 800’den fazla Şahed sınıfı İHA ve çok sayıda füze ile İsrail’e saldırdı. Ayrıca İran Hava Kuvvetleri, bazı İsrail askeri üslerini ve hava savunma noktalarını hedef aldı. İran devlet televizyonu, Natanz nükleer tesisinde büyük hasar meydana geldiğini doğruladı ancak nükleer programlarının süreceğini duyurdu.

İran liderliği, İsrail’in saldırısını “savaş ilanı” olarak yorumladı ve tüm askeri kapasiteyle yanıt verileceğini ilan etti.

Saldırılar neden durmuyor?

Taraflar arasında hem askeri hem de ideolojik farklar yıllardır devam ediyor. Şu anda yaşanan sıcak çatışmaların temelinde:

İran’ın nükleer ısrarı
İsrail’in önleyici stratejisi
Bölgesel vekil savaşları
ABD ve Batı’nın İsrail’e desteği
İran’ın Rusya ve Çin gibi ülkelerle olan ittifakları

gibi geniş bir jeopolitik zemin bulunuyor. Bu nedenle saldırıların birkaç gün içinde bitmeyeceği, aksine çatışmanın giderek tırmanabileceği ifade ediliyor.

İsrail-İran savaşı bölgeyi nasıl etkiler?

Bu savaş, yalnızca iki ülkeyi değil, tüm Ortadoğu’yu ilgilendiriyor. Özellikle:

Lübnan, Suriye, Irak gibi ülkeler üzerinden dolaylı çatışma riski var.
Körfez ülkeleri, hava sahalarını ve petrol altyapılarını koruma altına alıyor.
Petrol ve doğalgaz fiyatları yükseliyor.
Borsa ve döviz piyasaları savaşa anında tepki veriyor.
ABD başta olmak üzere uluslararası aktörler, tarafları itidale çağırıyor.

İsrail İran savaşı hakkında sıkça sorulan sorular

İsrail neden İran’a saldırdı?

İsrail, İran’ın nükleer silah geliştirme faaliyetlerini durdurmak ve bölgedeki askeri etkisini azaltmak için 13 Haziran 2025’te kapsamlı bir hava saldırısı başlattı.

İran neden İsrail’e karşılık verdi?

İran, saldırıları “savaş ilanı” olarak gördü ve 800’den fazla İHA ile misillemede bulundu. Ayrıca İsrail’e yönelik füze saldırıları da düzenledi.

İsrail’in hedefi ne?

İsrail, İran’ın nükleer tesislerini, askeri üslerini ve Devrim Muhafızları’na ait komuta merkezlerini hedef alarak İran’ın askeri kapasitesini zayıflatmayı hedefliyor.

Savaş ne kadar sürecek?

Henüz çatışmaların sona ereceğine dair bir işaret yok. Taraflar arasında karşılıklı saldırılar devam ediyor ve bölge genelinde tansiyon artıyor.

Dünya ülkeleri ne yapıyor?

ABD, AB, Rusya, Çin gibi ülkeler taraflara itidal çağrısı yaparken; Birleşmiş Milletler, bölgedeki sivillerin korunması için diplomatik girişimlere başlamış durumda.