İsrail-Filistin hattında gerilim giderek tırmanıyor. İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar, Fransa ve İngiltere gibi ülkelerin Filistin devletini tanıma yönünde adım atması durumunda, İsrail’in buna Batı Şeria’daki yerleşim birimleri ile Ürdün Vadisi’ni tek taraflı ilhak ederek karşılık vereceğini açıkladı. Bu sert açıklama, Filistin’in tanınmasına yönelik uluslararası diplomatik süreci ciddi anlamda etkileyebilecek bir krizin habercisi olarak değerlendiriliyor.
“İsrail’e Karşı Tek Taraflı Adım, Tek Taraflı Karşılık Doğurur”
İsrail Hayom gazetesine konuşan Gideon Saar, açık bir uyarıda bulundu:
“İsrail’e karşı atılacak her türlü tek taraflı adıma, İsrail de tek taraflı adımlarla karşılık verir.”
Bu ifade, 18 Haziran’da New York’ta düzenlenmesi planlanan ve Filistin’in tanınmasını amaçlayan uluslararası konferans öncesi diplomatik bir rest olarak değerlendiriliyor.
Uluslararası Konferans Öncesi Zamanlama Dikkat Çekti
Gazeteye konuşan diplomatik kaynaklara göre, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un öncülük ettiği bu konferansa Suudi Arabistan gibi ülkeler de destek veriyor. Macron’un hedefi, konferans tarihinde çok sayıda ülkenin Filistin’i resmi olarak tanıdığını duyurması. İsrail’in buna ilhak tehdidiyle yanıt vermesi, konferansın tansiyonunu şimdiden yükseltti.
ABD Konferansa Katılmıyor Ama Sessiz Kalacak
İsrail Hayom’un diplomatik kaynaklarına göre, ABD yönetimi bu konferansa katılmayacak, ancak süreci kamuoyu önünde de eleştirmeyecek. Bu durum, Washington’un sessiz kalmayı tercih ettiği ancak gelişmeleri yakından izlediğini gösteriyor.
149 Ülke Filistin’i Tanıyor, Sayının Artması Bekleniyor
Şu anda Birleşmiş Milletler’e üye 193 ülkeden 149’u Filistin’i bağımsız bir devlet olarak tanıyor. Haziran ayındaki konferansla birlikte bu sayının artması bekleniyor. İsrail’in bu süreci ilhak tehdidiyle karşılaması, özellikle Batı Şeria’daki yerleşimlerin durumu açısından uluslararası hukuku yeniden gündeme taşıyor.
Batı Şeria’da Yerleşimci Sayısı 770 Bini Aştı
Ayrım Duvarı ve Yahudi Yerleşim Birimleriyle Mücadele Komitesi verilerine göre, 2024 sonu itibarıyla Batı Şeria’daki yerleşimci sayısı yaklaşık 770 bine ulaştı. Bölgede 180 yasal yerleşim birimi bulunurken, İsrail hükümetince tanınmayan 256 kaçak yerleşim de faaliyet gösteriyor.
Gazze’deki Saldırılara Eş Zamanlı Batı Şeria’da Şiddet Tırmanıyor
Gazze’de devam eden askeri operasyonların gölgesinde, İsrail ordusu ve yerleşimcilerin Batı Şeria ve Doğu Kudüs’teki saldırıları da arttı. Resmi Filistin kaynaklarına göre, 7 Ekim 2023’ten bu yana Batı Şeria ve Doğu Kudüs’te 960’tan fazla Filistinli yaşamını yitirdi, yaklaşık 7 bin kişi yaralandı ve 16 bini aşkın kişi tutuklandı.
Uluslararası Adalet Divanı: İsrail Yerleşimleri Durdurmalı
Birleşmiş Milletler’in en yüksek yargı organı olan Uluslararası Adalet Divanı, Temmuz 2024’te verdiği görüşte İsrail’in tüm yeni yerleşim faaliyetlerini durdurması ve Filistin topraklarından geri çekilmesi gerektiğine hükmetmişti. Ancak İsrail bu kararı tanımamış ve uygulamaya yanaşmamıştı.
İsrail’den Macron’a Sitem: “Bize Güvence Vermiştiniz”
İsrail basını, Cumhurbaşkanı Macron’un Tel Aviv yönetimine daha önce bu yönde bir konferans yapılmayacağına dair söz verdiğini iddia etti. Bu güvenin ihlal edilmesi, İsrail yönetimi tarafından diplomatik bir “ihanet” olarak değerlendiriliyor. Saar’ın açıklamaları da bu güven kaybının sonucu olarak görülüyor.
Fransa ve İngiltere’nin Kararı Belirleyici Olabilir
Filistin’i tanıma konusunda Fransa ve İngiltere gibi büyük Avrupa ülkelerinin atacağı adımlar, küresel diplomatik dengeleri değiştirebilir. Bu iki ülkenin Filistin’i tanıması halinde Almanya, İtalya, İspanya gibi ülkelerin de benzer yönde adım atması bekleniyor. Bu durum, İsrail’in bölgede daha agresif politikalar uygulamasına yol açabilir.
İlhak Tehdidi Ne Anlama Geliyor?
İlhak, bir ülkenin başka bir ülkeye veya bölgeye ait olan toprakları kendi toprağı olarak ilan etmesidir. İsrail’in Batı Şeria ve Ürdün Vadisi’ni tek taraflı ilhak etmesi, uluslararası hukuka aykırı olmasına rağmen, bölgede fiili egemenlik kurma amacı taşıyor. Bu tür bir adımın atılması, İsrail’e karşı ciddi diplomatik yaptırımları beraberinde getirebilir.