Türkiye, barışa ev sahipliği yapıyor. 2022’den bu yana süren ve dünya gündeminden düşmeyen Rusya-Ukrayna Savaşı’nda tarihi bir gelişme yaşanıyor. İstanbul, bugün barış görüşmelerine sahne oluyor. Tarafların temsilcileri, savaşın sona ermesi için karşılıklı şartlarını masaya koymaya başladı. Müzakerelerde, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Müşaviri Vladimir Medinskiy ve Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Umerov liderliğindeki heyetler yer alıyor.

Türkiye’nin diplomatik ağırlığı yeniden sahnede

İçinde bulunduğumuz dönemde tarafsız arabulucu rolüyle öne çıkan Türkiye, bir kez daha önemli bir diplomatik misyon üstlendi. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ev sahibi ülkenin en üst düzeyde hazır bulunduğunu açıklarken, görüşmelerin İstanbul’da yapılması Türkiye’nin uluslararası barış sürecindeki konumunu da yeniden vurguluyor.

Rus heyet İstanbul’da: “Ciddi ve yapıcı çalışmaya geldik”

Rus heyetine başkanlık eden Vladimir Medinskiy, yaptığı açıklamada şu sözlere yer verdi:

“İstanbul’da ciddi ve profesyonel bir çalışmaya niyetliyiz.”

Medinskiy, müzakerelere yönelik Rus tarafının amacını da net bir şekilde ortaya koyarak, “Putin tarafından önerilen doğrudan müzakerelerin amacı, çatışmanın temel nedenlerini ortadan kaldırarak uzun vadeli ve kalıcı bir barış sağlamaktır.” ifadelerini kullandı. Rusya heyeti, 2022’de İstanbul’da yapılan ancak sonuçsuz kalan görüşmelerin kaldığı yerden sürdürülmesini istiyor.

Ukrayna heyeti tam kadro: Güvenlik garantileri öncelikli

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin imzasıyla oluşturulan müzakere heyetine, Savunma Bakanı Rüstem Umerov başkanlık ediyor. Kiev yönetimi, görüşmelerde ülkenin toprak bütünlüğünün tanınmasını ve uluslararası güvenlik garantilerinin verilmesini temel şart olarak öne çıkarıyor.

Ukrayna heyetinin şartları arasında şu talepler öne çıkıyor:

Kırım, Donetsk, Luhansk, Zaporijya ve Herson’un Rus kontrolünden çıkması

Ukrayna’nın uluslararası alanda tanınan sınırlarına dönülmesi

NATO üyeliği veya NATO koruması

Avrupa ülkelerinden barış gücü konuşlandırılması

ABD ve Avrupa’dan yeniden yapılanma ve askeri destek

Moskova’nın talepleri net: “Sahadaki gerçeklikler tanınmalı”

Rus tarafı, görüşmelerde sahadaki kontrolünü genişlettiği bölgelerle ilgili taleplerini yineliyor. Buna göre:

Ukrayna’nın tarafsız, bağlantısız ve nükleer silahlardan arındırılmış bir yapıya bürünmesi

Kırım, Donetsk, Luhansk, Zaporijya ve Herson’un Rus toprağı olarak tanınması

Ukrayna’daki Rusça konuşan halkın haklarının garanti altına alınması

Ukrayna’nın silahsızlandırılması ve Nazilerden arındırılması

Ayrıca Moskova, gelecekte Avrasya güvenlik sistemine yönelik çok taraflı bir yapı kurulmasını da öneriyor.

ABD ve Avrupa gelişmeleri yakından izliyor

Görüşmelere dolaylı olarak müdahil olan aktörlerden biri de ABD. Dışişleri Bakanı Marco Rubio başkanlığındaki ABD heyeti de İstanbul’da bulunuyor. ABD tarafı, barış görüşmelerinde denge unsuru olmakla birlikte Ukrayna’ya verilen desteğin süreceğini de açıkça belirtiyor. Avrupa ülkeleri ise görüşmeleri temkinli iyimserlikle izliyor.

İstanbul’da yoğun diplomatik trafik

İstanbul’daki görüşmelere, yerli ve yabancı basın büyük ilgi gösteriyor. Sabah saatlerinden itibaren heyetlerin toplantılarına dair bilgiler anlık olarak servis ediliyor. Hem Rus hem Ukraynalı yetkililer, taraflar arasında doğrudan temasların sürdüğünü ve ciddi bir diplomatik zeminin oluştuğunu belirtiyor.

Rusya: “Barışı sabote eden 2022 kararları iptal edildi”

Vladimir Medinskiy, İstanbul’daki görüşmelerin 2022’de yine bu şehirde yapılan ancak sonuçsuz kalan barış görüşmelerinin devamı olarak görüldüğünü belirtti. Medinskiy, Ukrayna’nın önceki engelleyici kararnameleri kaldırmasının olumlu bir adım olduğunu söyledi:

“Heyetimiz yapıcı çalışmalar yapma, olası çözüm yollarını ve ortak noktaları bulma niyetinde.”

Barış sağlanırsa yeni bir dönem başlayabilir

Her iki tarafın açıklamaları ve tutumları dikkate alındığında, bu görüşmelerde kalıcı bir ateşkesin ve uzun vadeli bir barış sürecinin başlatılması mümkün olabilir. Ancak Ukrayna’nın toprak talepleri ile Rusya’nın sahadaki kontrolüne dayalı beklentileri arasında büyük bir uçurum bulunuyor. Bu nedenle, kısa sürede sonuç alınması zor görülüyor.

Savaş sonrası inşa planları da masada

Ukrayna tarafı, savaşın ardından ülke ekonomisinin yeniden inşası için uluslararası destek bekliyor. Bu kapsamda hem Avrupa Birliği hem de ABD’den altyapı yatırımları ve askeri yardım isteniyor. Bu adımların hayata geçebilmesi ise önce kalıcı bir barış anlaşmasına bağlı.