İstanbul Sanayi Odası (İSO), 2024 yılı “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” araştırmasının sonuçlarını açıkladı. Düşük talep, rekabetçilik kaybı ve finansman sorunları nedeniyle sanayi devlerinin faaliyet koşulları bozulmaya devam ediyor. Üretimden satışlarda üst üste üçüncü yıl reel düşüş yaşanırken, kârlılık göstergeleri de olumsuz seyrediyor.

İSO 500’ün Zirvesi Değişmedi: TÜPRAŞ İlk Sırada

2024 yılında Türkiye’nin en büyük sanayi kuruluşu üretimden satışlarda 651,6 milyar lira ile TÜPRAŞ oldu. Ford Otomotiv Sanayi AŞ 356 milyar lirayla ikinci, Star Rafineri AŞ ise 201,6 milyar lirayla üçüncü sırada yer aldı. İlk üç sıra 2023 yılına göre değişmezken, İskenderun Demir Çelik ve Hyundai Motor Türkiye Otomotiv ilk 10’a yükseldi.

Üretimden Satışlarda Reel Düşüş Devam Ediyor

İSO 500’ün toplam üretimden satışları 2024’te nominal olarak yüzde 36,3 artışla 8,7 trilyon TL’ye ulaşsa da, Yurt İçi Üretici Fiyatları Endeksi (Yİ-ÜFE) dikkate alındığında satışlar reel olarak yüzde 3,4 azaldı. Böylece, 2022, 2023 ve 2024 yıllarında üst üste reel düşüş yaşanmış oldu. Bu durum, sanayi sektöründeki faaliyet koşullarının zorluklarla dolu olduğunu gösteriyor.

İSO 500’ün İhracat Performansı Sınırlı Artış Gösterdi

İSO 500’ün ihracatı 2024 yılında yüzde 1,5 artarak 96,6 milyar dolara ulaştı. Türkiye’nin toplam ihracatındaki yüzde 2,4 ve sanayi sektöründeki yüzde 2,6’lık artışa kıyasla, sanayi devlerinin ihracat performansı daha düşük gerçekleşti. Sanayi ihracatındaki pay ise yüzde 38,3 seviyesinde seyrediyor.

Sanayi Devlerinin Finansman Yükü Ağırlaşıyor

İSO 500’ün toplam borçları 2024 yılında yüzde 45,1 artarak 5,8 trilyon TL’yi geçti. Mali borçlardaki artış yüzde 38,6 seviyesinde kalırken, diğer borçlarda yüzde 51,5’lik büyüme gözlendi. Kredi faizlerindeki artış ve sıkılaşan finansman koşulları nedeniyle sanayicilerin kredi kullanım büyümesi yavaşladı. Net işletme sermayesi ihtiyaçları daha çok diğer borçlarla karşılanıyor.

Kısa Vadeli Borçlarda Artış Yavaşladı, Uzun Vadeli Borçlarda Hızlı Artış Sürüyor

2023’te yüzde 52,9 artan kısa vadeli mali borçlar, 2024’te yüzde 30 oranında büyüdü. Buna karşılık, uzun vadeli mali borçlardaki artış ivme kaybına rağmen yüzde 47,9 ile daha hızlı gerçekleşti. Sanayinin finansman yapısında uzun vadeli borçların payı artıyor.

Sonuç

İSO 500 Büyük Sanayi Kuruluşları, 2024 yılında zorlu ekonomik ve finansal koşullar altında faaliyet göstermeye devam etti. Reel üretimden satışlardaki düşüş ve artan borç yükü, sektörün rekabet gücünü ve kârlılığını olumsuz etkiliyor. Önümüzdeki dönemde finansman koşullarının iyileştirilmesi ve talebin canlandırılması, sanayinin sürdürülebilir büyümesi için kritik önem taşıyor.