Nöbetçi Eczaneler
Mevduat faizleri son haftalarda dikkat çeken bir değişim yaşıyor. Stopaj oranlarının artırılması, bankaların faiz oranlarını geri çekmesi ve Merkez Bankası’ndan beklenen faiz indirimi yatırımcıların kazanç hesaplarını baştan aşağı değiştiriyor.
Stopaj Artışıyla Başlayan Süreç
Resmi Gazete’de yayımlanan karar ile birlikte, vadeli mevduat hesaplarında ve yatırım fonlarında stopaj oranlarında önemli değişiklikler yapıldı. Artık 6 aya kadar vadeli mevduatlarda %15 olan stopaj %17.5’e çıkarıldı. 1 yıla kadar vadeli mevduatlarda oran %12’den %15’e yükseldi. Ancak 1 yıldan uzun vadeli hesaplar için %10 olan stopaj oranı değişmedi.
Yatırım fonlarında da stopaj %15’ten %17.5’e yükseltildi. Bu artış, yatırımcıların elde edeceği net getirinin doğrudan düşmesine neden olacak.
Bankaların Faizleri Yavaşça Geri Çekiliyor
Mart ayında politika faizinin artırılması sonrasında bankalar vadeli mevduata %50-53 seviyelerine varan faizler vermeye başlamıştı. Ancak son haftalarda piyasada dikkat çekici bir değişim yaşanıyor. Bankalar faiz oranlarında kademeli olarak geri çekilme sürecine girdi.
Mevcut durumda çoğu banka %50 seviyesinde faiz sunarken, en yüksek oran %53 olarak kaydediliyor. Fakat piyasada faizlerin birkaç puanlık düşüş yaşadığı gözlemleniyor.
Merkez Bankası’ndan İndirim Beklentisi
24 Temmuz’da yapılacak Para Politikası Kurulu toplantısı öncesi gözler Merkez Bankası’na çevrildi. Piyasa uzmanlarının çoğu 250-350 baz puanlık bir faiz indirimi bekliyor.
-
Göz Danışmanlık Kurucusu Hikmet Baydar, faiz indirimi gerekliliğini şöyle ifade ediyor:
“Merkez Bankası’nın faiz indirimi konusunda biraz daha aceleci davranması lazım. En son yapılan faiz artırımı geri alınmalıdır. En azından faizler %42.5’e indirilmeli. Piyasanın beklentisi 250 baz puanlık indirim olsa da 2 ay içerisinde toplam 500 baz puanlık indirim yapılması lazım. Bence faizlerin %41 seviyelerine kadar düşmesi lazım.”
Bankaların TL Toplama İhtiyacı Azaldı
Merkez Bankası sadece faiz indirimi değil, bankaların TL’ye geçiş oranlarını da gevşetti. Mevduat bankalarının TL’ye geçiş oranı %60’tan %40’a, katılım bankalarının ise %45’ten %25’e indirildi.
Baydar bu değişikliğin sonuçlarını şöyle açıklıyor:
“Bu karar bankaların oranları tutturmak için yüksek faizle TL toplama ihtiyacını ortadan kaldırıyor. Bankalar daha rahat hareket edecek ve mevduat faizlerinde önemli bir düşüş yaşanabilir.”
Bankalar Merkez Bankası’ndan daha düşük fonlama maliyetiyle kaynak bulabildikçe, vadeli mevduata verdikleri faiz oranlarını da aşağı çekme şansına kavuşacak.
Vergi Artışı Net Getiriyi Düşürüyor
Stopaj oranlarındaki artış, mevduat yatırımcısının net kazancını doğrudan azaltacak. 1 milyon TL’yi 1 aylık vadeli mevduata bağlayan bir yatırımcı için daha önceki stopaj oranına göre daha düşük bir net getiri ortaya çıkacak.
Baydar, bu etkinin yatırım davranışlarına da yansımasını bekliyor:
“Mevduat ve fonlara getirilen stopaj sonuçta mevduat ve fon sahibinin daha az gelir elde etmesine yol açıyor. Net getiri tatmin edici olmazsa başka alternatif yatırım araçlarına geçilebilir. Döviz, altın gibi stopajsız olan enstrümanlara yönelme riski de artıyor.”
Bu da döviz talebini artırarak kur üzerinde yukarı yönlü baskı yaratabilir.
Mevduat Büyüklükleri Azalabilir
Baydar’a göre stopaj artışının ilk bakışta devletin vergi gelirlerini artıracağı düşünülse de uzun vadede mevduat büyüklüklerinde düşüş yaşanabilir. İnsanlar net kazançlarını düşüren bir yatırım aracından uzaklaşabilir ve bu da toplam vergi matrahını daraltabilir.
Uzmanlar Ne Diyor?
Hikmet Baydar’ın öne çıkan yorumları arasında şunlar var:
“En azından 250 baz puan üzeri faiz indirimi gerekli. Sanayi sektörü üzerindeki faiz yükü fazla. Merkez Bankası’nın faizleri aşağı çekmesi bankaların işini kolaylaştıracak. Fonlama maliyeti düşen bankalar, piyasaya göre daha düşük faizlerle mevduat toplamaya başlayacaklardır.”
Yatırımcıya Tavsiye: Net Getiriye Bakın
Uzmanlar, mevduat yatırımcılarına brüt faiz oranına değil, net getiriye odaklanmaları çağrısında bulunuyor. Çünkü stopaj artışı sonrası aynı faiz oranı üzerinden daha az kazanç elde edilecek.
Örneğin, %50 faiz üzerinden 6 ay vadede eski stopaj oranı %15 iken yatırımcı 42.5 birim net getiri elde ediyordu. Yeni %17.5 stopaj ile bu getiri yaklaşık 41.25 birime düşecek.
Alternatif Yatırım Araçlarına Yönelim Artar mı?
Baydar’ın uyarısına göre, net getiri cazibesini yitirirse yatırımcılar alternatif enstrümanlara kayabilir:
“Kurda yukarı yönlü baskı olursa bu para döviz ve yastık altı altına gitme riski de taşıyor.”
Dolayısıyla stopaj artışı dolaylı olarak döviz talebini ve kur riskini artırabilir.