The Economist Kırmızı’yı Yaktı Küresel Ekonomi Rutubetli

 Tedarik zincirlerinden faiz politikalarına kadar birçok alanda yaşanan değişimler, dünya ekonomisini yeni bir kırılganlık sürecine sürüklüyor.

Dayanıklı Büyümenin Ardındaki Faktörler

2011’den bu yana küresel ekonomi, popülist liderlerin yükselişi, pandemiler ve bölgesel savaşlara rağmen büyümeyi sürdürdü.

• Küresel GSYİH yılda ortalama %3 büyüdü.

• İşsizlik oranları gelişmiş ülkelerde tarihi düşük seviyelere indi.

• S&P 500 ve MSCI gibi hisse endeksleri rekor seviyelere ulaştı.

Bu istikrarlı büyüme, yüksek işsizlik ve durgunluk gibi tehditleri uzun süre bertaraf etmeyi başardı.

Finansal Teşvikler ve Para Politikaları

2008 küresel finans krizinden sonra gelişmiş ülkeler agresif mali teşvikler uyguladı.

• Düşük faiz oranları, bu teşvikleri uygulanabilir kıldı.

• Gelişmekte olan ülkeler ise para politikalarını sıkılaştırarak daha dirençli hale geldi.

• Enflasyon hedefleyen merkez bankası sayısı 2000’de 5 iken, 2022’de 34’e yükseldi.

Tedarik Zinciri Krizine Ani Uyum

Pandemi döneminde yaşanan maske ve çip krizleri, şaşırtıcı bir hızla aşıldı.
Son dönemlerde yaşanan jeopolitik gerilimlere rağmen, örneğin ABD-İsrail-İran gerginliğine rağmen, petrol fiyatlarında ani bir sıçrama görülmedi. Bu da arz tarafının hâlâ esnek olduğunu gösterdi.

Ekonomik Müdahale Artık Daha Zor

Ancak bu dayanıklılığın maliyeti artıyor:

• Pandemi sırasında gelişmiş ülkeler, GSYİH’lerinin %10’undan fazlasını harcadı.

• Avrupa’da enerji krizinde ortalama %3 harcama yapıldı.

• Faiz oranları %1’den %3,7’ye çıktı.

Buna rağmen halkın devletten müdahale beklentisi sürüyor.

• ABD, ekonomisi büyürken bile GSYİH’sinin %7’si kadar bütçe açığı verdi.

• İngiltere’deki engelli yardımları kesintisi başarısız oldu.

• Fransa’da emeklilik reformu çıkmaza girdi.

Sanayi Politikalarında Patlama

Devletler artık sadece talebi değil, arzı da kontrol etmeye çalışıyor.

• 2022’de zengin ülkeler, 1.000 adet sanayi politikası uyguladı.

• Bu sayı 2017’de yalnızca 100’dü.

• Trump gümrük tarifeleri kullanırken, Avrupa Komisyonu yerli alım zorunluluklarını artırdı.

• Yerel gıdalardan okul yemeği planları da bu politikaların parçası.

Fakat pandemi, çeşitlendirilmiş tedarik zincirlerinin, yerel üretimden daha dirençli olduğunu gösterdi.
ABD’nin kaya gazı sektöründeki başarı da devlet değil, özel sektör girişimleri sayesinde gerçekleşti.

Siyasi Müdahale Riski Artıyor

Tarihsel olarak ekonomik büyüme döngüleri sonsuza kadar sürmez.

• Zamanla artan siyasi riskler, piyasa müdahaleleri ve hatalı kararlar, döngünün sonunu hızlandırabilir.

• Trump’ın Fed Başkanı Powell’ı görevden alma olasılığı düşük olduğunu belirtmesine rağmen, bu tür açıklamalar, merkez bankası bağımsızlığını zedeleyebilir.

The Economist: “Teflon Tabaka İnceliyor”

The Economist’e göre bugüne dek birçok krizi “teflon” etkisiyle atlatan küresel ekonomi, artık bu özelliğini yitiriyor.
Yükselen borç seviyeleri, siyasi baskılar ve sınırlı müdahale kapasitesi nedeniyle küresel ekonomik sistem daha kırılgan hale geliyor.

Ekonominin dayanıklılığı sürebilir, ancak tehlike sinyalleri giderek daha görünür hale geliyor.