Her yıl yaz aylarında Ege ve Akdeniz kıyılarında çıkan orman yangınları, sadece doğayı değil, çevredeki köyleri ve yaşam alanlarını da tehdit ediyor. 2024 yaz sezonunda Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde peş peşe çıkan yangınlar, ekosisteme ve insan hayatına ciddi zarar verdi.

Sorumlu Kurum: Orman Genel Müdürlüğü

Türkiye’de orman yangınlarıyla mücadele, Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı Orman Genel Müdürlüğü tarafından yürütülüyor. Bakanlık, yangın sezonuna 27 uçak, 105 helikopter ve 14 İHA ile hazırlandığını duyurdu. Ancak bu araçların önemli bir kısmı kiralık hava araçları.

Kiralanan Araçlar Tartışma Yaratıyor

Orman Genel Müdürlüğü’nün verilerine göre 27 uçaktan 11’i, 105 helikopterden ise 70’i özel şirketlerden kiralandı. Ayrıca 2024 yılı Faaliyet Raporu’na göre, 2022-2024 döneminde toplam 75 hava aracının kiralanması için 3 milyar 784 milyon TL harcandı. Bunlardan yalnızca bir uçağın kiralama bedeli 164 milyon TL oldu.

Muhalefet partileri, bu kiralama yönteminin şeffaflıktan uzak olduğunu ve milyonlarca liranın heba edildiğini savunuyor. Bazı siyasetçiler, ihalelerin hükümete yakın şirketlere verildiğini öne sürüyor.

Yangınlarda Hava Filosu Güçlü, Kara Personeli Zayıf

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, “Cumhuriyet tarihinin en büyük hava ve kara filosu” ile yangınlara müdahale edildiğini açıklarken, uzmanlar bu açıklamaya temkinli yaklaşıyor.

Orman Mühendisleri Odası ve bazı akademisyenler, asıl yetersizliğin kara ekiplerinde olduğunu vurguluyor. Yangının havadan kontrol altına alınabileceğini ancak söndürme işleminin karadan yapıldığını hatırlatıyorlar.

Uzmanlar Uyarıyor: Hava Müdahalesi Yetersiz Kalabilir

İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi’nden Doç. Dr. Cihan Erdönmez, Türkiye’nin kurumsal ormancılık geçmişinin yangınla mücadelede olumlu katkı sağladığını belirtse de, Orman Mühendisleri Odası daha fazla kara personeline ihtiyaç olduğunu savunuyor.

Odaya göre, dünyanın en güçlü hava filosuna sahip olmak bile tek başına yeterli değil:

“Yangın tepe yangınına dönüşüp kor ateş haline geldikten sonra üzerine ne kadar su dökerseniz dökün söndürülmesi çok zordur. Bu durumlarda karşı ateş yöntemi ve ön kesme çalışmaları ile müdahale gerekir.”

Filo Yatırımı ve Teknolojik Gelişim Şart

Havacılık uzmanı Tolga Özbek, Türkiye’nin artan yangın riski nedeniyle kendi hava filosunu kurması gerektiğini belirtiyor. Özbek, büyük uçakların geniş alanlarda etkili olduğunu, dar ve dağlık alanlarda ise küçük uçak ve helikopterlerin avantaj sağladığını ifade ediyor.

Ayrıca, İHA teknolojisinin gelişimi de dikkatle takip edilmeli. Şu an yangın söndürmede kullanılmayan bu araçlar, gelecekte araştırma-geliştirme yatırımlarıyla önemli roller üstlenebilir.