Çalışanların yıllık izin ücreti hakkı için Anayasa ne diyor?

Yıllık İzin Hakkı Anayasa ve İş Kanunu ile Güvence Altında

Türkiye’de milyonlarca işçiyi yakından ilgilendiren yıllık ücretli izin hakkı, hem Anayasa hem de 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında yasal güvence altında. Ancak uzmanlar, işçilerin bu hakkın nasıl ve ne zaman kullanılacağı konusunda yeterince bilgi sahibi olmadığını belirtiyor. Özellikle “5 yıl kuralı” olarak bilinen zaman aşımı süresi, işçilerin önemli hak kayıplarına uğramasına neden olabiliyor.

İzin Ücreti Sadece İşten Ayrılınca Ödenebilir

Kanuna göre, bir işçi bir yıllık hizmet süresini doldurduğunda yıllık ücretli izin hakkı kazanır. Ancak bu iznin parasal karşılığı olan izin ücreti, yalnızca işten ayrılma durumunda ödenebilir.

Bu konuda sıkça düşülen yanılgı ise işverenin, işçiye “İzne çıkma, parasını vereyim” şeklinde teklifte bulunabileceği yönünde. Hukuken böyle bir uygulama mümkün değildir. İzin hakkı devredilemez ve paraya çevrilemez; bu kural, tarafların rızasına ya da özel sözleşmelere göre değiştirilemez.

5 Yıl İçinde Talep Edilmeyen İzin Ücreti Yanıyor

İşten ayrılan bir çalışan, kullanmadığı izinlerin ücretini talep etme hakkına sahiptir. Ancak bu hakkın da bir zaman aşımı süresi vardır. Yasalara göre işçi, işten ayrıldıktan sonra 5 yıl içinde izin ücreti talebinde bulunmalıdır. Aksi halde, bu sürenin sonunda artık yasal bir talep hakkı kalmaz. Bu nedenle uzmanlar, çalışanların bu süreci yakından takip etmesi gerektiği konusunda uyarıyor.

İzin Kullandırıldığını İşveren İspatlamak Zorunda

Bir başka önemli konu ise izin kullandırıldığının ispatı. Yasalara göre, işveren, çalışanın yıllık iznini kullandığını yazılı belgeyle kanıtlamakla yükümlüdür. İşçinin, “İznimi kullanmadım” şeklindeki beyanı, belgeyle çürütülemediği takdirde, mahkemeler işçi lehine karar verebiliyor. Bu nedenle işverenlerin, imzalı izin belgelerini saklaması yasal bir zorunluluk haline geliyor.

Uzmanlardan Uyarı: Haklarınızı Takip Edin

İş hukuku uzmanları, hem işçilerin hem de işverenlerin yıllık izin uygulamaları konusunda yasal çerçevede hareket etmeleri gerektiğini vurguluyor. Özellikle işten ayrılan çalışanların, kullanmadıkları izinlerin ücretini zamanında talep etmeleri, hak kayıplarının önüne geçmek açısından büyük önem taşıyor.