Bağımlılık tedavisi ciddi bir adım ve bu yolda ilk duraklardan biri genellikle AMATEM oluyor. Ancak birçok kişi “AMATEM’e girmek zor mu?”, “Kimler kabul edilmez?”, “Sevk olmadan yatış yapılabilir mi?” gibi sorularla ne yapması gerektiğini bilemeyebiliyor. Eğer siz de kendiniz ya da bir yakınınız için bu süreci merak ediyorsanız, işte AMATEM’e kabul süreci ve tüm bilinmesi gerekenler.
AMATEM Nedir?
AMATEM, “Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavi ve Eğitim Merkezi” kelimelerinin kısaltmasıdır. Sağlık Bakanlığı’na bağlı devlet hastaneleri veya üniversite hastaneleri bünyesinde faaliyet gösteren bir bağımlılık tedavi merkezidir.
Burada hem ayakta (gündüzlü), hem de yatarak tedavi seçenekleri sunulur. Alkol, uyuşturucu, uçucu madde, reçetesiz ilaç bağımlılığı gibi pek çok konuda profesyonel destek sağlanır.
AMATEM’e Girmek Zor Mu?
Kısa cevap: Hayır, girmek zor değil ama bazı prosedürler var.
Birçok kişi, AMATEM’e ulaşmanın zor olduğunu sanıyor. Oysa süreç genelde şu adımlarla işliyor:
-
Aile Hekimi veya Psikiyatri Uzmanına Başvuru: Öncelikle bir devlet hastanesindeki psikiyatri bölümünden ya da aile hekiminizden sevk alabilirsiniz.
-
Poliklinik Muayenesi: AMATEM’in polikliniğinde yapılan muayene sonrası tedaviye ihtiyaç duyulursa dosya açılır.
-
Tedavi Türünün Belirlenmesi: Ayakta mı yoksa yatarak mı tedavi gerektiğine uzmanlar karar verir.
-
Yatış İçin Sıra: Yatış gereken durumlarda kontenjan varsa hemen alınabilirsiniz. Yoğunluk varsa sıra beklenir.
Özetle: Girmek zor değil ama planlı ve sabırlı olmak gerekiyor.
AMATEM’e Sevk Olmadan Gidilir Mi?
Evet, sevk olmadan da başvurabilirsiniz.
Ancak sevkli gitmek, süreci hızlandırır. Özellikle devlet hastanelerinin psikiyatri bölümünden alınan sevk mektubu ile AMATEM’e gidildiğinde, doğrudan ilgili birime yönlendirme yapılır.
Sevk olmadan giderseniz:
-
Önce kayıt yapılır
-
Sıra alınır
-
Muayene gününe randevu verilir
Bu süreç biraz zaman alabilir ama kesinlikle imkânsız değildir. Acil vakalarda sevk şartı aranmayabilir.
AMATEM Kimleri Kabul Etmez?
Her sağlık kuruluşunda olduğu gibi AMATEM’in de bazı kabul kriterleri vardır. İşte AMATEM’e kabul edilmeyen bazı durumlar:
-
Akut Psikiyatrik Kriz: Şiddetli psikotik atak veya intihar riski varsa önce psikiyatri servisine yönlendirilir.
-
Fiziksel Sağlık Sorunu: Ciddi kalp, karaciğer, böbrek hastalıkları varsa yatış öncesi başka birimlerde değerlendirme gerekir.
-
Tedaviyi Reddeden Kişi: Kendi rızası olmadan kimse zorla AMATEM’e yatırılmaz (mahkeme kararı hariç).
-
Yaş Kısıtlaması: Çocuk ve ergenler için ayrı merkezler vardır. Erişkin AMATEM’ler 18 yaş altını kabul etmez.
-
Gebelik: Hamile bireylerde bazı ilaç tedavileri riskli olabilir, özel değerlendirme yapılır.
AMATEM’e Kimler Yatabilir?
-
Alkol bağımlılığı olanlar
-
Uyuşturucu madde kullananlar
-
Reçetesiz ilaç kullanımını bırakamayanlar
-
Tedavi olmayı kabul eden ve kararlı olanlar
-
Ayakta tedavi ile sonuç alınamayanlar
-
Aile desteği olmayan, yalnız yaşayan bireyler
Unutmayın, yatarak tedavi zorunlu değil, çoğu kişi ayakta tedaviyle de bağımlılıktan kurtulabiliyor.
AMATEM’de Tedavi Süreci Nasıldır?
Yatış kararı alındığında süreç şu şekilde işler:
-
Detoks Dönemi: Vücudun maddeyi bırakması sağlanır. Bu dönemde ilaç desteği verilir.
-
Psikososyal Destek: Bireysel terapi, grup terapileri ve aile görüşmeleri yapılır.
-
Eğitimler: Bağımlılıkla mücadele yöntemleri, stresle başa çıkma gibi konularda eğitimler verilir.
-
İzlem Süreci: Taburcu olduktan sonra ayakta tedaviyle izlem devam eder.
AMATEM Yatış Süresi Ne Kadar?
Tedavi süresi kişiye göre değişir. Genellikle:
-
Yatarak tedavi: 21 – 60 gün arasında sürer
-
Ayakta tedavi: 6 ay ile 1 yıl sürebilir
Ancak bazı hastalar için daha uzun ya da daha kısa süreler söz konusu olabilir.
AMATEM’de Tedavi Ücretli mi?
Hayır, devlet hastanelerindeki AMATEM birimleri ücretsizdir.
Sosyal güvenceniz (SGK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı vs.) varsa hiçbir ücret ödemeden tedavi alabilirsiniz.
Özel AMATEM merkezlerinde ise ücret alınabilir. Bu durumda fiyatlar merkeze ve hizmete göre değişir.
AMATEM’e Yakınını Zorla Yatırmak Mümkün mü?
Hayır, kişinin rızası olmadan tedavi yapılamaz.
Ancak bazı durumlarda:
-
Kişi hem kendine hem çevresine zarar veriyorsa
-
Akıl sağlığı yerinde değilse
-
Yasal başvuru yapılmışsa
Mahkeme kararıyla zorunlu yatış sağlanabilir. Bu süreçte savcılık ve sulh hukuk mahkemesi devreye girer.
AMATEM’de Kalmak Nasıl Bir Deneyim?
Birçok kişi AMATEM’i “hapis gibi” hayal eder ama aslında:
-
Düzenli uyku ve yemek saatleri vardır
-
Grup terapileri yapılır
-
Gerekirse ilaç tedavisi uygulanır
-
Sosyal aktiviteler ve eğitimler düzenlenir
-
Tam bir disiplin içinde ama insani bir ortam sunulur
İyileşmek isteyen bireyler için oldukça destekleyici bir ortamdır.
AMATEM Randevusu Nasıl Alınır?
-
MHRS (Merkezi Hekim Randevu Sistemi) üzerinden
-
182 numaralı telefondan
-
E-Devlet üzerinden
-
Doğrudan hastanenin danışmasından
AMATEM birimi olan hastaneler randevu sistemiyle çalışır. Acil durumlar dışında randevu almak en sağlıklı yoldur.
AMATEM’e Girmek Zor mu? Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
AMATEM’e sevk olmadan gidilir mi?
Evet, sevksiz başvuru yapılabilir. Ancak sevkli başvuru süreci daha hızlı ilerler.
AMATEM kabul etmeyeceği bir hastayı reddeder mi?
Evet. Akut psikoz, ağır fiziksel hastalık veya tedaviye dirençli bireyler başka birime yönlendirilir.
AMATEM’e başvuran hemen yatırılır mı?
Hayır. Önce muayene yapılır, ardından yatış kararı verilirse sıra beklenebilir.
AMATEM’de tedavi görmek zor mu?
Hayır. Tedavi süreci profesyonel destekle yürütülür. Kişinin iş birliğiyle başarı oranı artar.
AMATEM’e zorla yatırmak mümkün mü?
Ancak mahkeme kararıyla mümkündür. Kişinin rızası olmadan tedaviye başlanmaz.