1986 yılında tarihin en büyük nükleer felaketine sahne olan Çernobil Nükleer Santrali, yıllar geçmesine rağmen dünya gündemindeki yerini koruyor. Son olarak Rusya’nın İHA saldırısıyla tekrar gündeme gelen santral hakkında birçok kişi “Çernobil hâlâ radyasyon yayıyor mu? Orada yaşayan var mı? Neden boşaltıldı? Tekrar patlama riski var mı?” sorularını araştırıyor. İşte detaylı yanıtlar…

Çernobil Hâlâ Radyasyon Yayıyor mu?

Evet, Çernobil hâlâ düşük seviyede de olsa radyasyon yaymaya devam ediyor.
1986 yılında patlayan 4. reaktör, zamanla beton ve çelikten yapılmış bir “sarkofag” ile kapatıldı. 2016 yılında bu yapının üstüne daha modern bir koruma kubbesi (New Safe Confinement) inşa edildi. Bu yapı radyasyon sızıntısını büyük ölçüde engellese de:

Toprakta,
Bitki örtüsünde,
Bazı hayvan türlerinde,
Yer altı sularında,

hala sezyum-137, stronsiyum-90 ve iyot-131 gibi tehlikeli radyoaktif izotoplar tespit ediliyor. Dolayısıyla bölge tamamen güvenli değildir.

Çernobil’de Şu An Yaşayan Var mı?

Evet ama çok az sayıda.
Resmi olarak Çernobil’in tamamı boşaltılmıştır. Ancak:

Bölgedeki köylerden bazı yaşlılar evlerine geri dönmüştür.
Santral çevresinde çalışan araştırmacılar, gözetim personeli ve güvenlik güçleri dönüşümlü olarak görev yapmaktadır.
Ayrıca bölgede hayvan koruma görevlileri, bilim insanları ve nadiren belgesel ekipleri çalışmaktadır.

Tahmini olarak 1000’e yakın kişi, belirli aralıklarla bölgede bulunmaktadır. Ancak sürekli yaşayan sivil nüfus neredeyse yoktur.

Çernobil Neden Boşaltıldı?

Çernobil, 26 Nisan 1986’daki nükleer patlamanın ardından aşırı radyasyon nedeniyle tamamen tahliye edildi.
Patlama sonrası:

Radyoaktif maddeler atmosfere yayıldı.
İlk 10 gün içinde patlamanın etkisiyle 200 kat daha fazla radyasyon yayıldı (Hiroşima’dan atılan atom bombasına kıyasla).
30 kilometrelik çapta ilan edilen Çernobil Hariç Tutma Bölgesi (Exclusion Zone) boşaltıldı.
150 binden fazla kişi zorunlu olarak göç ettirildi.

Bu tahliye, insan sağlığını korumak ve yeni radyasyon sızıntılarına karşı önlem almak için zorunlu hale gelmişti.

Çernobil Felaketi Ne Zaman Oldu?

Çernobil Nükleer Felaketi, 26 Nisan 1986 tarihinde meydana geldi.
Sovyetler Birliği döneminde gerçekleştirilen bir güvenlik testi sırasında 4. reaktör kontrolden çıktı ve patlama yaşandı. Bu olay, insanlık tarihinin en yıkıcı nükleer kazalarından biri olarak kayıtlara geçti.

Çernobil Nerede?

Çernobil, Ukrayna’nın kuzeyinde, başkent Kiev’e yaklaşık 130 kilometre mesafededir. Aynı zamanda Belarus sınırına çok yakındır. Santral ve çevresi hâlâ yüksek risk bölgesi olarak kabul edilmektedir.

Çernobil Nükleer Santrali Tekrar Patlayabilir mi?

Teknik olarak hayır, ama riskler hâlâ var.
Şu anda aktif çalışan reaktör bulunmamakta. Ancak:

Kullanılmış nükleer yakıt çubukları hâlâ bölgede depolanmaktadır.
Soğutma sistemlerinin bozulması,
Koruma yapısının fiziksel hasar görmesi,
Terör saldırısı veya savaş müdahalesi,

gibi durumlar radyoaktif sızıntı veya yangın riski yaratabilir.

Özellikle 2022’den bu yana bölgede süren Rusya-Ukrayna savaşı, bu riski yeniden gündeme taşımıştır. 2025 yılı itibarıyla Rusya’nın Çernobil’e yönelik İHA saldırısında yapısal hasar oluşmuş fakat radyasyon sızıntısı yaşanmamıştır.