Times Of Defence Yazarı – Öğr. Gör. Ömer Memoğlu

21. yüzyılda askerî güvenlik stratejileri uzay temelli sistemlerin entegrasyonuyla yeniden şekillenmektedir. Türkiye’nin Uzay Vatan Doktrini kapsamında TÜBİTAK UZAY önemli uydu konuşlanması görevleri icra etmekte, Türkiye Uzay Ajansı (TUA) ile Türkiye’nin ilk Türkonot’u Alper Gezeravcı ilk insanlı uzay görevini icra ederek Uluslararası Uzay İstasyonunda bilimsel keşiflere imza atarak Türkiye’nin eksenini uzaya taşımıştır.

Türkiye yörüngesini uzay temelli güvenlik yaklaşımlarına çevirirken İMECE gözlem uydusu da keşif, gözetleme ve istihbarat alanında Türk Silahlı Kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatına önemli kazanımlar katmaktadır.

İMECE sayesinde bilginin gerçek zamanlı, yüksek çözünürlükte ve çok bantlı görüntülerle toplanması sadece muharebe sahasının değil, doğal kaynak yönetiminden kritik altyapıların izlenmesine kadar çok geniş bir yelpazede kullanılabilir veri üretimini mümkün kılmaktadır. Bu bağlamda Türkiye’nin İMECE uydusu üzerinden kazandığı bu yetenek, klasik savunma paradigmasından ağ-merkezli savunma mimarisine geçişte atılmış kritik bir adımı temsil etmektedir. Hava Kuvvetleri Komutanlığı tarafından GÖKTÜRK-2B adıyla envantere alınan bu sistem, askerî keşif/istihbarat görevlerinin dışında, çok amaçlı sivil kullanım potansiyeli ile de dikkat çekmektedir.

Teknik Özellikler: İMECE Uydusunun Sistem Bileşenleri

İMECE (GÖKTÜRK-2B) uydusu, yerli mühendislik çözümleriyle geliştirilmiş ve Türkiye’nin ilk metrealtı çözünürlüklü yer gözlem uydusu olarak tanımlanmaktadır. Yaklaşık 700 kg ağırlığında olan uydu, 680 km irtifada güneş eşzamanlı yörüngede hareket etmektedir. Uydu, PAN kanalında metrealtı çözünürlük; RGB ve Yakın Kızılötesi bantlarda ise 3,96 metrelik çözünürlük sağlamaktadır. Uyduda ilk kez yerli olarak geliştirilen ve üretilen elektro-optik kamera sistemi, yönelim-yörünge kontrol sistemleri (elektrikli itki, yıldızizler, tepki tekeri, manyetometre vb.), X ve S bant haberleşme modülleri, yerli uçuş bilgisayarı, veri kayıt sistemleri ve güç yönetim birimleri yer almaktadır. Ayrıca sistemin yazılım mimarisi de %100 yerli olarak TÜBİTAK UZAY tarafından geliştirilmiştir.

Operasyonel Yetenekler ve Uygulama Alanları

İMECE gözlem uydusu, Türk Silahlı Kuvvetlerinin ağ destekli harekât kabiliyetlerini artırmakla kalmayıp sınır güvenliği, afet yönetimi, kritik altyapı denetimi ve çevresel izleme gibi alanlarda da stratejik veri sağlamaktadır. Sahip olduğu elektro-optik yük, çok bantlı veri analizi sayesinde taktik seviyede hedef tespiti ve teşhisi yapılmasına olanak sunarken; PAN çözünürlüğüyle sınırlı alanlarda detaylı haritalama imkânı vermektedir. İMECE’nin GÖKTÜRK-2’den devraldığı bilgi mirası, sistemin daha düşük hata oranı ve daha yüksek görev süresiyle operasyonel üstünlük sağlamasını mümkün kılacaktır. Ayrıca sistemin mevcut Hava Kuvvetleri Yer İstasyonu ile tam uyum içinde çalışabilmesi, entegrasyon sürecinde zaman ve maliyet avantajı yaratmıştır.

TSK’dan Uzaya Stratejik Hamle: Uzay Komutanlığı Kuruluyor

Türk Silahlı Kuvvetleri, küresel güvenlik paradigmasında uzayın artan önemine stratejik bir yanıt olarak Uzay Komutanlığı’nı kurmak üzere harekete geçtiğini 2023 yılının Kasım ayında duyurdu. Hava Kuvvetleri Komutanlığı bünyesinde teşkil edilecek olan yeni komutanlık, hem NATO’nun uzay vizyonuna entegre olmayı hem de Türkiye’nin sivil ve askerî uzay faaliyetlerini koordineli bir yapıya kavuşturmayı hedefliyor.

Hava ve Uzay Gücü Geliştirme Merkezi Komutanı Albay Gökhan Gürakar’ın açıklamalarına göre Uzay Komutanlığı ilk etapta alay düzeyinde yapılandırılacak ve ilerleyen aşamalarda tugay ve tümen seviyelerine ulaşacak. Komutanlık istihbarat, gözetleme ve keşif faaliyetlerinin ötesine geçerek anti-balistik füze savunması, elektro-optik ve SAR uydu sistemleri ile erken uyarı teknolojilerini de bünyesine katmayı planlıyor. Türkiye’nin bölgesinde etkin ve lider bir hava gücü olma vizyonu doğrultusunda bu yapılanma ademi merkeziyetçi bir anlayışla tasarlanıyor ve tek merkezli bir komuta yapısıyla yönlendirilecek. 2024-2043 stratejik hedef planı çerçevesinde yürütülen bu girişim, askerî Uzay Vatan Doktrininde yeni bir dönemin habercisi olarak değerlendiriliyor.

Stratejik Konumlandırma ve Teknolojik Derinlik

İMECE Projesi ile Türkiye, uzay teknolojilerinde dışa bağımlılığı azaltma vizyonunda yeni bir aşamaya geçmiştir. Yüksek yerlilik oranı (%90+), yerli sanayi entegrasyonu, özgün donanım ve yazılım çözümleri ile bu uydu savunma sanayii ekosisteminin millî kabiliyet üretme yetkinliğini ortaya koymaktadır. GÖKTÜRK-2B adıyla envantere alınan sistem, sadece bir keşif platformu değil, aynı zamanda gelecekte geliştirilecek takım uydu projeleri için de test yatağı niteliği taşımaktadır. İMECE’nin başarısı TÜRKSAT 6A gibi haberleşme uydularına da bilgi akışı sağlayarak Türkiye’nin tam bağımsız uzay gücü olma yolunda stratejik bir çarpan etkisi oluşturmaktadır.

Bilgi Grafiği

Sonuç Yerine

İMECE’nin GÖKTÜRK-2B adıyla Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterine alınması Türkiye’nin Uzay Vatan Doktrini çerçevesinde eksenini/yörüngesini uzaya çevirdiğini; keşif, gözlem ve istihbarat alanında Türk Silahlı Kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatına uydu fotoğrafı ve sinyal istihbaratı verilerinde millileşmeyi ve nokta operasyon imkânı sunacaktır.

İMECE gözlem uydusunun elektro-optik kamera sistemleriyle yüksek çözünürlüklü veri sağlayabilmesi kabiliyeti Türkiye’nin hem caydırıcılığını artırmakta hem de sivil-askerî uygulamalarda çok yönlü/çok boyutlu katkılar sunmaktadır. Takım uydular ve derin uzay projeleri için altyapı oluşturan bu kazanım, yakın gelecekte Türkiye’nin uzay savunma yetkinliklerinde etkili bir paradigma değişiminin habercisi olarak değerlendirilmelidir. Türkiye eksenini/yörüngesini uzaya çevirirken millî uydu teknolojileri ile uzayda konuşlanmaya ve keşif, gözlem, haberleşme ve istihbarat alanında tam bağımsızlığını elde ederek kazanımlar elde etmeye devam etmektedir.