Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, Ulucanlar Cezaevi Müzesi’nde gerçekleştirilen Denetimli Serbestlik Sistemi Değerlendirme Toplantısı‘nda önemli açıklamalarda bulundu. Özellikle 2 yılın altındaki hapis cezalarında otomatik denetimli serbestlik uygulamasına gelen değişiklikler, yeni yargı paketi kapsamında yürürlüğe girdi. Peki, kimler denetimli serbestlikten faydalanabilir, kaç gün cezaevinde kalınacak, uygulama ne zaman başladı?
Denetimli Serbestlik Nedir?
Denetimli serbestlik, ceza alan bir hükümlünün cezasının belirli bir bölümünü cezaevine girmeden, toplum içinde geçirmesine olanak sağlayan gözetim ve destek temelli bir infaz modelidir.
Adalet Bakanı Tunç’un ifadesiyle, denetimli serbestlik yalnızca bir infaz yöntemi değil, aynı zamanda insan onurunu esas alan bir adalet felsefesinin pratiğe yansımasıdır. Amaç, ceza alan bireyin topluma yeniden kazandırılmasıdır.
Denetimli Serbestlik Kimlere Uygulanır?
Yeni düzenlemeyle birlikte her suçlu otomatik olarak denetimli serbestlikten yararlanamayacak. Özellikle 2 yılın altındaki hapis cezaları için geçmişte uygulanan doğrudan denetimli serbestlik kaldırıldı. Artık bu hükümlüler bile belli bir süre mutlaka cezaevinde kalmak zorunda.
Yani, denetimli serbestlik şu kişilere uygulanabiliyor:
-
Koşullu salıverilme tarihine kadar olan sürenin 10’da 1’ini cezaevinde geçirmiş hükümlüler
-
İyi hâlli olduğu tespit edilen, cezasının kalan kısmını toplum içinde tamamlaması uygun görülen kişiler
-
Toplum için tehdit oluşturmadığına karar verilen hükümlüler
2 Yıl Altı Cezada Kaç Gün Cezaevinde Kalınacak?
Yeni düzenlemeye göre 2 yıl altı hapis cezası alanlar için artık doğrudan dışarı çıkış söz konusu değil. Uygulanan formül şu şekilde:
-
2 yıl ceza alanlar → 36 gün cezaevinde kalacak
-
1 yıl ceza alanlar → 18 gün cezaevinde kalacak
-
6 ay ceza alanlar → 9 gün cezaevinde kalacak
Bu süreler koşullu salıverilme tarihine kadarki zamanın 10’da 1’i olarak belirleniyor.
Denetimli Serbestlik Uygulaması Ne Zaman Başladı?
Yeni düzenleme, 10. Yargı Paketi ile birlikte Haziran 2025 itibariyle yürürlüğe girdi. Meclis’ten geçen düzenleme sonrası, denetimli serbestlik uygulaması yeni şartlarla hayata geçirildi.
Bundan böyle, cezayı hafife alan “cezasızlık algısı” son bulacak; çünkü her hükümlü az da olsa cezaevinde zaman geçirmek zorunda kalacak.
Daha Önce Nasıl Uygulanıyordu?
Geçmişte, 2 yılın altındaki cezalarda uygulama çok daha esnekti:
-
1 yıl koşullu salıverilme,
-
1 yıl da otomatik denetimli serbestlik süresi
Bu durum toplumda “hiç cezaevine girmeden dışarı çıkma” gibi bir algıya yol açıyordu. Bu nedenle tepki topluyordu. Yeni sistemle birlikte bu durum dengeye oturtulmuş oldu.
Denetimli Serbestlikte Hangi Yükümlülükler Var?
Denetimli serbestlik uygulanan hükümlü, bazı yükümlülükleri yerine getirmek zorundadır:
-
Belirli aralıklarla karakola imza verme
-
İkamet adresinde bulunma zorunluluğu
-
Elektronik kelepçe ile izlenme
-
Çalışma ya da kamu hizmeti görevi üstlenme
-
Uyuşturucu, alkol gibi bağımlılıklardan arındırılmak için rehabilitasyon
Kurallara uymayan hükümlüler için denetimli serbestlik iptal edilir ve kalan ceza doğrudan cezaevinde infaz edilir.
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’un Açıklamaları Ne Diyor?
Bakan Tunç, konuyla ilgili yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi:
“Toplumda cezasızlık algısını kırmak adına artık cezası 2 yıl olan kişi de en az 36 gün cezaevinde kalacak. 1 yıl ceza alan 18 gün, 6 ay ceza alan ise en az 9 gün içeride bulunacak. Denetimli serbestlik artık keyfi değil, kurallara bağlı bir sistem olacak.”
Denetimli Serbestlik ile Koşullu Salıverme Farkı Nedir?
-
Koşullu salıverme, cezanın belli bir kısmının tamamlanması sonrası tahliye edilme durumudur.
-
Denetimli serbestlik ise bu tahliye sonrası kalan sürenin dışarda, denetim altında geçirilmesini ifade eder.
Yani cezaevinden çıkan her kişi serbest değildir; denetim altındadır ve kurallara tabidir.
Kimler Denetimli Serbestlikten Yararlanamaz?
Ağır suçlar ve kamu güvenliğini tehdit eden suçlar işleyenler bu uygulamadan faydalanamaz. Özellikle:
-
Terör suçları
-
Cinsel suçlar
-
Kadına karşı şiddet
-
Çocuk istismarı
-
Kasten adam öldürme
gibi suçları işleyenlerin denetimli serbestlik hakkı bulunmamaktadır.
Uygulama Hangi Amaçla Yapıldı?
Yeni sistemin temel amacı:
-
Adaletin toplumsal karşılığını sağlamak
-
Hafif suçların bile yaptırımsız kalmadığını göstermek
-
Cezaevlerinin gereksiz doluluğunu önlemek
-
Toplum içinde denetimi mümkün kılmak
Bu modelle devlet, hem adaleti sağlıyor hem de bireyin topluma yeniden kazandırılmasını hedefliyor.
Denetimli Serbestlik Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Denetimli serbestlik kimlere uygulanır?
Yalnızca koşullu salıverme tarihine kadar cezanın en az 10’da 1’ini cezaevinde geçiren, iyi hâlli, sosyal riski olmayan hükümlülere uygulanır.
2 yıl hapis cezası alan bir kişi kaç gün cezaevinde kalır?
Yeni düzenlemeye göre, 2 yıl hapis cezası alan kişi en az 36 gün cezaevinde kalmak zorundadır.
Yeni uygulama ne zaman yürürlüğe girdi?
Haziran 2025 itibarıyla, 10. Yargı Paketi kapsamında yeni denetimli serbestlik uygulaması yürürlüğe girmiştir.
Denetimli serbestlik süresince ne yapılır?
Kişi kamu hizmeti görebilir, elektronik kelepçe takılabilir, düzenli imza vermek zorunda kalabilir ya da adresinden çıkamaz. Gözetim altındadır.
Hangi suçlarda denetimli serbestlik uygulanmaz?
Terör, cinsel istismar, kadına şiddet ve kasten adam öldürme gibi suçlarda denetimli serbestlik hakkı verilmez.