Yeni Vergi Paketi Neleri Kapsıyor

Deniz İSTİKBAL – 24 Haziran 2024

Türkiye’de kamu maliyesiyle yakından ilgili olan vergiler son dönemde daha fazla tartışılıyor. Enflasyonla mücadele için işleme alınan ve deprem harcamalarını finanse etmek amacıyla yükseltilen bazı vergi kalemleri tartışlarının devamını sağlıyor.

Haziran 2023’de göreve gelen Sayın Mehmet Şimşek vergide adaletin sağlanması ve dolaysız vergilerin payının artırılacağını vurguluyor. Kayıt dışılıkla mücadele, cezalarda etkinliğin artırılması, ithalatın azaltılması ve istisnaların yeniden gözden geçirilmesi için T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı çalışmalar yürütüyor. Buradaki çalışma ve tartışmaların tam ortasında yeni vergi artışları göze çarpıyor.

Bir soru şeklinde ilk akla gelen ise Maliye Bakanlığının yeni vergi reform paketinin içeriği neleri kapsıyor olarak öne çıkıyor. Bu soru şu şekilde cevaplanabilir. Çok uluslu şirketlere asgari kurumlar vergisinin getirilmesi, asgari kurumlar vergisinin yurtiçinde işleme alınması, özel gider (harcama) bildiriminin zorunlu hale getirilmesi, yap işlet ve devret modeliyle kamu özel işbirliği projeleri kapsamındaki kazançlara %30’luk kurumlar vergisi getirilmesi, kripto varlıkların vergilendirilmesi, vergi muafiyetlerinin gözden geçirilmesi, yüksek düzeyli kira geliri elde edenlerin vergilendirilmesi, lüks olarak isimlendirilen gayrimenkullerin vergilendirilmesi, yabancılara vergilen sağlık hizmetlerinin vergilendirilmesi ve kayıt dışılıkla mücadele.

Yeni vergi reform paketinin pek çok alanı ve kişiyi ilgilendirdiğini söylemek mümkündür. Ancak mevcut paketin kamuda vergi kayıplarının önüne geçeceği ve en önemlisi vergi yükünün orta-üst gelirli gruplara kaydırılmasına yardımcı olacağıdır. Fakat pakette alt-orta gelir gruplarını ilgilendirilen alanlardaki vergilerde iletişimin iyi şekilde sağlanması ve neden böyle bir işleme ihtiyaç duyulduğu iyi anlatılmalıdır. Çünkü vergi türleri arasında hacim olarak değişimin zaman alacağı ve orta-üst gelirli gruplara kaydırılması planlanmaktadır. Bunun gerçekleştirilmesinde farklı kanallar üzerinden yıpratma veya karalamalar ortaya çıkabilir.

Özellikle ceza miktarlarını artırılması, firmalara yeni vergi getirilmesi ve caydırıcılığın kuvvetlendirilmesinde karalama kampanyalarına başvurulabilir. Sosyal medya üzerinden yapılacak yalan ve çarpıtmamalara karşı da önlem alınması yerinde olabilir. Yeni vergi paketinde yer alan ve toplumun tümünü ilgilendiren bir diğer meselede toplumla iletişimin iyi bir zeminde ilerlemesi devlet-millet bilincinin güçlendirilmesine yardımcı olabilir.

Vergi paketinde yer alan çok uluslu şirketlere asgari kurumlar vergisi getirilmesi meselesi önemlidir. G-20 ve OECD gibi uluslararası kuruluşların teklifleri sonrası ülkeler tarafından işleme alınan asgari kurumlar vergisi eğer uygulanır ise 1-2 milyar dolarlık gelir beklenmektedir. Bir benzeri yurtiçi yerleşik firmalarda da işleme alınırsa 2-3 milyar dolarlık vergi geliri elde edilmesi hedeflenmektedir. Sabit gelirli kesimden alınan vergilerin azaltılmasında mevcut düzenleme zamanla işlerlik kazanarak maaşlardan kesilen vergilerde azalmaya yardımcı olabilir. Bir diğer önemli düzenleme birden fazla kira geliri elde eden ve lüks olarak nitelendirilen gayrimenkullerden vergi alınması meselesidir.

TBMM’de mevcut vergi reformu kabul edilir ise 1 milyar dolardan fazla vergi geliri tahmin edilmektedir. Ancak burada kamu alt bir limit uygulayarak kiralardan vergi alma meselesine yaklaşmaktadır. Örneğin yıllık kira geliri 20 bin doların altında olan kişilere vergi uygulanmaz iken bu limitin üzerinde kira geliri elde eden 10 bin kişiden fazla olan kesime vergi konulması tartışılmaktadır. Sonuç olarak yeni vergi reform paketi birçok değişikliği içeriyor. Ancak bu değişiklikler vatandaşın hayat pahalılığına etki etmeyecek şekilde orta-üst kesimi hedef alıyor.