Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Türkiye – Deniz İstikbal

Deniz İSTİKBAL – 19 Aralık 2025

2025 yılının ilk on ayına ilişkin doğrudan yabancı yatırım (DYY) verileri açıklandı. Yılın ilk on ayında 11,6 milyar dolarlık DYY ülkeye geldi. Almanya, Belçika ve İsviçre en fazla Türkiye’ye yatırım yapan ülkeler olarak öne çıktılar. En fazla yatırım yapılan sektörler ise hizmetler, imalat, finans ve enerji alanları oldu. Benzer şekilde mevcut ülkeler Türk ekonomisine en fazla yatırım yapmış aktörler arasında ilk sıralarda bulunuyor. Özellikle Hollanda, İngiltere ve ABD’nin hacim olarak Türkiye’deki yatırımları 55 milyar doları geçiyor. Bu ülkelerin en fazla yatırım yaptıkları sektörlere bakıldığında finans, sigorta, imalat sanayi ve perakende gibi alanlar öne çıkıyor.

Türkiye’nin iktisadi şartlarına göre yatırım yapan Avrupalı aktörlere Asyalı ülkeler eşlik ediyor. Fakat vurgulanması gereken bir realite olarak Türkiye’nin yurtdışından yeterince yatırım çekmediğidir. 2025’te 13,5 milyar dolar yatırım çekmesi beklenen ülkenin yıllık bazda 30 milyar dolara yakın yatırım çekmesi mümkündür. Örneğin BAE tek başına 40 milyar dolar DYY çekebilmektedir. BAE 11 milyonluk nüfusuyla Türkiye ölçeğine göre büyük bir sanayi sektörüne sahip değildir. Türkiye dünyanın en büyük 13. sanayisine sahip bir aktör olarak ilk on büyük otomotiv sanayini yaratabilmiş bir ülkedir. Bu nedenle Türkiye daha fazla yatırımı daha hızlı şekilde çekebilir. Tıpkı 2003-2013 döneminde olduğu gibi yılda ortalama 40 milyar dolar DYY çekmek Türkiye için mümkündür (Grafik 1).

GRAFİK 1. TÜRKİYE’YE GELEN DYY (MİLYAR DOLAR)

Kaynak: T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının verilerine göre Türkiye’deki DYY stoku 200 milyar dolardır. Günümüze kadar çekilen toplam DYY ise 300 milyar dolar civarında seyrediyor. Bu rakam dünyadaki toplam DYY’lerin yaklaşık yüzde 1’ini oluşturuyor. Türkiye’nin hedefi ise 2030’a kadar dünyadaki toplam DYY’lerden yüzde 1,5 pay almak. Fakat bu yılda olduğu gibi devam ederse mevcut hedefin tutması güç duruyor. Buradan hareketle yapısal reformların yabancı yatırımcılar için yapılması gerekliliği ortaya çıkıyor (Tablo 1).

TABLO 1. ÜLKELERE GÖRE DYY STOKU (MİLYAR DOLAR)

Kaynak: T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

Tablo 1’de ülkelere göre Türkiye’ye yatırım yapmış aktörlerin toplam DYY stokları ve payları yer almaktadır. Tablodaki veriler incelendiğinde Batılı aktörlerin büyük çoğunluklu şekilde ülkeye yatırım yaptıkları göze çarpmaktadır. Çin, Rusya, Hindistan, Güney Kore ve Japonya gibi Asya ülkeleri ise ülkeye yatırım yapan aktörler arasında alt sıralarda yer almaktadır. Eğer Türkiye iktisadi ve ticari olarak daha fazla gelişmek istiyorsa dünyanın her yerinden yatırımcı çekebilmeli.

Asyalı ülkeler üretim ve katma değer gibi yatırımlarla global ekonomide yer ediniyor. Edinilen yer Asyalı aktörleri daha fazla rekabetçi hale getiriyor ve Batılı ülkeler Asyalıların arkasına düşüyor. Dördüncü sanayi devrimi olarak isimlendirilen süreç de Asyalı ülkelerin rekabet gücünü daha teknolojik hale getiriyor. Bu nedenle hem Türkiye Asyalı ülkelere olan ticaretini artırmalı hem de yatırım çekebilmelidir. Sonuç olarak Türkiye iktisadi yapısını yeni trendlere göre şekillendirmeli ve yapısal reformlarla yatırım atılımları yapmalıdır.