Memur Maaşları Üzerine Bir Değerlendirme – Deniz İstikbal

Deniz İSTİKBAL – 04 Eylül 2025

Haziran 2025 itibariyle kamu sektöründe istihdam edilen kişi sayısı 5,29 milyonla tarihi rekor kırdı. Her yıl düzenli şekilde artma eğiliminde olan kamu istihdamında Haziran 2023’ten itibaren kademeli şekilde yavaşlama görülüyor fakat yükseliş sürüyor. Bu yükseliş toplam istihdamdaki artışla birlikte ele alındığında kabul edilebilir ölçüde olduğu söylenebilir. Vergi gelirleriyle birlikte analiz edildiğinde de benzer bir durum karşımıza çıkıyor. 2020’de 181 milyar dolar olan toplam vergi geliri 2025’te gününüzdeki kurla 312 milyar dolar civarına geliyor.

Toplam vergi gelirleri içerisinde memurlara ödenen toplam maaş tutarı ise 2020’de 44 milyar dolar ve 2025’te 90 milyar dolar. Yüzde olarak bakıldığında toplam vergiler içerisinde memur ücret ödemeleri 2020’de %24,3 ve 2025’te %28,9 şeklinde beliriyor. Hesaplama yöntemlerine göre farklı rakamlar bulmak mümkün ancak kaba tabirle toplam vergi gelirlerinin 3’te 1’i günümüzde memur maaşlarını ödemek için kullanılıyor. Brüt ücretler üzerinden bir hesaplama yapıldığında ise daha yüksek rakamlar da bulunabilir (Tablo 1).

TABLO 1. ÖZEL VE KAMU SEKTÖRÜNDE ÜCRETLER (ABD DOLARI)

Kaynak: T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı ve TÜİK *Milyon Kişi

Memur maaşlarının dolar bazlı gelişimi izlendiğinde 2020-2025 arasında ciddi bir yükseliş göze çarpıyor. 2020’de 701 dolar olan ortalama memur maaşları 2025’te 1400 dolara kadar çıkıyor. Benzer bir durum ise Türkiye genelindeki (özel sektör) ortalama maaşlar için gerçekleşmiş değil. 2020’de 636 dolar olan ortalama maaş rakamları 2025’te 1049 dolara kadar yükseldi. Fakat ortalama memur maaşları yüzde 100’e yakın artarken aynı durum özel sektör ortalama ücretlerinde gerçekleşmedi.

Hem özel hem de kamu sektörlerinde yaşanılan ücret artışlarını daha sağlıklı şekilde analiz edebilmek için temel bir gider olan ortalama kira rakamlarıyla karşılaştırma yapılabilir. 2020’de ortalama ücretler 636 dolar iken ortalama kiralar 205 dolar civarı seyir ediyor. 2025’te memur maaşları 1399 dolar, ortalama ücretler 1049 dolara gelirken ortalama kira rakamları 600 dolara yükseliyor. Yaşam standartları açısından özel sektör çalışanları için yüksek bir rakam olan ortalama kira ortalama memur maaşlarıyla bakıldığında makul düzeyde olabilir. Fakat kamuda istihdam 5,3 milyon iken geriye kalan 27,29 milyon kişi özel sektörde veya kendi kendini istihdam ediyor (Tablo 1 ve Grafik 1).

GRAFİK 1. TÜRKİYE’DE ORTALAMA KİRA (ABD DOLARI)

Kaynak: ENDEKSA

Ortalama kira rakamlarına kıyasla ücretli veya sabit gelirle çalışanların ücret rakamlarındaki artış sınırlı kalmıştır. Ortalama kira rakamları yüzde 200 artarken memur maaşları yüzde 100 ortalama ücretler ise yüzde 65 kadar dolar bazlı yükseliş göstermiştir. Kira rakamlarına kıyasla çalışan sabit gelirli kesimler kira enflasyona karşı ciddi şekilde alım güçlerinde azalma hissetmiştir Bu nedenle ücretlere yapılacak artışlara kıyasla kira enflasyona çözüm bulunması ve sosyal konutların daha fazla gündeme alınması gerekebilir.

Temel bir sorun haline gelen konut problemi deprem, göç ve diğer etmenler nedeniyle 2020- 2025 döneminde arttı. Kamu kurumlarının deprem bölgesinin inşasına yoğunlaşması ve sosyal konut projelerine başvurulması karar alıcıların probleme karşı çözüm ürettiğine işaretti. Fakat daha hızlı davranılması kira fiyatlarında oluşan köpüğün alınmasına orta vadede katkı sunabilir (Tablo 1 ve Grafik 1).

2020-2025 dönemi yüksek enflasyon nedeniyle fiyat istikrarının sağlanılmaya çalışıldığı yıllar oldu. Ücretlerde meydana gelen artışların enflasyon nedeniyle geride kaldığı yıllar olan son beş yıllık süreç farklı ve karmaşık sorunlar meydana getirdi. Kamudaki çalışanlar görece özel sektörde istihdam edilenlere kıyasla enflasyona karşı daha iyi şekilde korundu. Bu nedenle memur maaşlarıyla ilgili yapılabilecekler kamu için daha fazla vergi anlamı taşıyacağı için kronik sorunların çözümüne odaklanılabilir. Sonuç olarak enflasyonun tek haneye indirilmesi ve böylelikle fiyat istikrarının sağlanması en önemli çözüm yolu olarak kamu ve özel sektör çalışanları için öne çıkmaktadır.