Nöbetçi Eczaneler
Prof. Dr. Celalettin Yavuz Güvenlik Politikaları Uzmanı, 03 Kasım 2025
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile İngiltere Başbakanı Keir Starmer arasında 27 Ekim 2025’te Ankara’da, İngiltere’yi rahatlatan bir anlaşma imzalandı. Eurofighter Typhoon savaş uçaklarının ithaliyle ilgili bu anlaşma, Ak Parti iktidarının hemen her icraatinin abartıldığı gibi, iktidar medyası tarafından “tarihi anlaşma” şeklinde yayınlandı.
Türkiye’nin muharip uçaklarına duyduğu ihtiyacın ciddiliği 2020 yılından beri ABD’den F-16 ve modernizasyon kitleri talebiyle belli olmuştu. Olmazsa Eurofighter, hatta Rus uçaklarının bile tedarikinin düşünüldüğü bilinmekteydi. Sebebi araştırılırken, 2017’de Rusya’dan alınan S-400 hava/füze savunma sisteminin Türkiye’yi ne hallere soktuğu daha iyi anlaşılmaya başlandı.
Türkiye Neden Eurofighter Almak Zorunda?
Erdoğan-Starmer anlaşmasına göre İngiltere’den 20 yeni Eurofighter uçağı alınacak. Bunlara ilaveten Katar ve Umman’dan da “2. el” Eurofighter satın alınacak. Böylece Türkiye, 44 Eurofighter tedarik ederek ABD’den talep edilen ama alınamayan F-16’ların sayısına ulaşmak istiyor. Anlaşılan o ki av ve av/bombardıman uçağı sayısı harekat ihtiyacını karşılayamıyor.
İngiltere’den ithal edilecek uçakların toplam maliyeti, 5.4 milyar sterlini uçaklar, 2.6 milyarı eğitim, bakım/idame, lojistik destek için olup toplam 8 milyar sterlin. İlk teslimatının da 2030 yılında başlayacağı öğrenilince akla milli muharip uçağımız Kaan’ın 2028’den itibaren hizmete gireceği bilgisi geldi. Anlaşılan o ki, Kaan konusunda da benzeri görülmemiş bir “algı yönetimi” ile karşı karşıya kalmışız.
Oysa 2 Mayıs 2023 tarihinde Erdoğan’ın Ankara’daki TUSAŞ yerleşkesinde Cumhur İttifakı ortakları MHP Genel Başkanı Bahçeli, BBP Genel Başkanı Destici ve DSP Genel Başkanı Aksakal’ın da katıldığı ‘İstikbalin Yüzyılı Tanıtım Programı’nda Kaan’ın pilot koltuğundaki fotoğrafından nasıl da umutlanmış, nasıl da gurur duymuştuk. Ancak yakın bir geçmişte Dışişleri Bakanı Fidan’ın F-16’lara ilaveten aynı motorları kullanan Kaan için de ABD Kongresi’nin frene bastığını söylemesiyle hayal kırıklığına uğradık.
Kaan için düzenlenen bu anlı şanlı “tarihi” gösteri de o dönemde yaklaşan Cumhurbaşkanlığı Seçimleri öncesinde bir başka algı yönetimi, ya da milletin bir bakıma aldatılması imiş…
Neden Eurofighter alındığı sorusuna dönelim. Türkiye, hala sebebi anlaşılamayan bir şekilde 2017 yılında Rusya’dan S-400 silah sistemi alınca, ortağı olduğu 5. nesil savaş uçağı F-35’lerin üretim ve tedarik projesinden çıkartıldı. ABD’nin “düşman ya da düşmana yardım edenlere” uyguladığı CAATSA yaptırımına uğrayarak, parası ödenen, hatta eğitimleri de tamamlanmış ilk partisini teslim alacak iken uçaklara ve projeye veda ettirildi. Yaptırımı uygulayan ise bir türlü anlamakta güçlük çektiğimiz “Dostum” diye hitap edilen ABD Başkanı Trump! S-400 alarak bir bakıma Dimyat’a pirince giderken, evdeki ‘Siyez Bulguru’ndan olmuşuz!
İYİ Parti Grup Başkanvekili Turhan Çömez bu konuda da belgelere dayanarak TBMM Genel Kurul kürsüsünden hesap sordu. Ona göre geçen Aralık ayında İtalya aynı uçakların her birine 270 milyon sterlin öderken biz 400 milyon dolar ödemişiz. Tam %48 daha pahalı! Çömez’e göre yere yurda sığdıramadığımız Katar ve Umman’dan alınacak ve ciddi şekilde bakıma ihtiyaç duyan Eurofighterların birim fiyatı her ne kadar 125 milyon dolar ise de, silah ve muharebe sistemlerinin montesiyle maliyeti 2-3 misli artıyormuş.
Hatırladığım kadarıyla 2000’li yıllara doğru veya başlarında Ankara’da yeni hipodromda düzenlenen savunma fuarı İDEF’te, görücüye çıkan bu uçağın manevralarını izlemiştim. O dönem için son derece kıvrak olduğu söyleniyordu. Türkiye daha sonra tercihini ortağı olduğu F-35’ten yana kullanmıştı. Bugün Eurofighterları şirin göstermek için Ege’de Yunan uçaklarıyla yapılan it dalaşına uygun olduğu söyleniyor. Sanki tek ihtiyaç it dalaşı imiş gibi!
Türkiye, o zamanlar 2.5 milyar dolara mal olduğu söylenen S-400’leri almamış olsaydı bugün projeye uygun şekilde F-35’lerini alacak, nereden ve hangi fiyata olursa olsun uçak almak için yırtınmayacak, böylesine belirgin bir kazık da yemeyecekti!
Sonuç itibariyle, S-400’lerin alımında da Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Faiz sebep, enflasyon sonuçtur!” şeklindeki ekonomi bilimine aykırı ve bildiği halde iktidardan hiçbir Allah’ın kulunun itiraz cesareti gösteremediği gibi bir gelişme yaşanmış. Yanlış hesap Bağdat’tan değil, daha uzaklardan; Katar’dan, Umman’dan, Londra’dan ve özellikle ABD’den dönerek, millete yeni bir ekonomik yük bindirmiş!
Hala makine ve motor sanayii diyoruz. TOGG gibi bu konuda da TUSAŞ’ın da ortak olacağı yeni bir hamleye ne kadar da çok ihtiyaç var…
Ehil ve liyakat sahibi kişilere itibar edilmediği ve “seçilenlerin her şeyi bildiği” yanlışlığı, yukarıda bir kısmı sıralanan gelişmelerde net olarak görülebilmektedir. Önemli projeler öncesinde “karar vericiye” usulüne uygun itiraz da unutulmamalıdır. Unutulmasın ki Yöneticilerin harcadığı her kuruş, giderek yoksullaşan milletin alın terinin karşılığıdır…
YORUMLAR