Parlak yeşil Japon çayı matcha, bugün sadece Japonya’da değil, dünya genelinde kahve zincirlerinden tatlı dükkanlarına kadar her yerde karşımıza çıkıyor. İngiltere’deki Starbucks lattelerinden, Singapur’daki Krispy Kreme çöreklerine kadar uzanan bu çılgınlık, özellikle sosyal medya platformlarında büyük yankı uyandırdı. TikTok’ta “#MatchaTok” etiketi on milyonlarca kez görüntülendi. İnternet fenomenleri, matcha demleme tekniklerinden tariflere kadar geniş bir içerik yelpazesiyle takipçileriyle buluşuyor.

Turizm Patlaması ve Zayıflayan Yen Matcha Talebini Artırdı

Japonya’nın pandemi sonrası artan turizmi ve zayıflayan Japon yeni, ülkeyi hem daha cazip bir seyahat noktası hem de Japon ürünlerine ilginin arttığı bir pazar haline getirdi. Özellikle tencha adı verilen yapraklardan üretilen matcha çayı, geleneksel sağlığa faydaları, yüksek kafein oranı ve lezzetiyle dikkat çekiyor. ABD’li çay ithalatçısı Lauren Purvis, BBC’ye yaptığı açıklamada, eskiden bir ay yetecek matcha stoğunun artık günler içinde tükendiğini aktardı.

Matcha Üretiminde İklim ve Tarım Krizi

Ancak bu artan talep, sıcak hava dalgaları ve azalan tarım üretimi nedeniyle üreticileri zorluyor. Kyoto bölgesinde, Japonya’daki tencha üretiminin dörtte biri gerçekleştiriliyor. Ancak bu yıl bölgede yaşanan rekor sıcaklıklar hasadın zayıf kalmasına yol açtı. Üstelik yaşlanan nüfus ve tarıma ilgi göstermeyen genç nesil, Japonya’nın çiftçi sıkıntısı yaşamasına da neden oluyor.

Matcha Fiyatları ve Satışlara Gelen Sınırlamalar

Talebin hızla artması ve arzın azalması, matcha fiyatları üzerinde baskı oluşturdu. ABD’nin Japonya’ya uyguladığı gümrük vergileri de bu artışı tetikledi. Tokyo merkezli Chazen adlı çay seremonisi zincirinde, çay fiyatları bu yıl yaklaşık %30 oranında arttı. Kyoto’nun matcha ile özdeşleşmiş şehri Uji’deki dükkanlar ise rafların turistler tarafından hızla boşaltıldığını bildiriyor. Bu nedenle bazı perakendeciler, müşterilerin yalnızca bir kutu matcha satın almasına izin veriyor.

Gelenekten Gelen Lezzet: Matcha Üretim Süreci

Matcha üretimi, asırlık bir uzmanlık ve sabır gerektiriyor. Tencha yaprakları haftalarca gölgede yetiştiriliyor, bu da çaya kendine has umami tadını kazandırıyor. Yapraklar, taş değirmenlerde yavaşça toz haline getiriliyor ve bu yöntemle saatte yalnızca 40 gram matcha üretilebiliyor. Chazen’de çalışan çay ustası Rie Takeda, artık siparişlerin ulaşmasının bir haftayı bulabildiğini söylüyor.