Nöbetçi Eczaneler
Bilirubin Nedir? Karaciğer sağlığını değerlendirmek için kullanılan bilirubin testi, vücuttaki bilirubin seviyesini ölçerek birçok hastalığın erken teşhisine yardımcı olur. Peki, bilirubin nedir, yüksekliği veya düşüklüğü ne anlama gelir? Bu haberde, bilirubin testinin detaylarını, normal değerlerini ve hangi durumlarda yapılması gerektiğini anlatıyoruz.
Bilirubin Nedir?
Bilirubin, kırmızı kan hücrelerinin (alyuvarlar) parçalanması sonucu ortaya çıkan sarımsı bir pigmenttir. Karaciğerde işlenerek safra yoluyla vücuttan atılır. Eğer karaciğer bu işlemi doğru şekilde yapamazsa, bilirubin kanda birikerek sarılık (ikter) adı verilen cilt ve gözlerde sararma belirtisine yol açar. Detaylar için tıklayınız…
Bilirubin Türleri
İndirekt (Unkonjuge) Bilirubin: Kırmızı kan hücrelerinin yıkımıyla oluşan ve karaciğere taşınan formdur.
Direkt (Konjuge) Bilirubin: Karaciğerde işlenip suda çözünebilir hale gelen ve safra yoluyla atılan türdür.
Total Bilirubin: Kandaki direkt ve indirekt bilirubinin toplamıdır.
Bilirubin Testi Nedir? Neden Yapılır?
Bilirubin testi, kandaki bilirubin seviyesini ölçerek karaciğer fonksiyonlarını ve safra yollarının durumunu değerlendirir. Bu test şu durumlarda istenir:
Sarılık belirtileri (ciltte ve gözlerde sararma)
Karaciğer hastalıkları (hepatit, siroz) şüphesi
Safra yolu tıkanıklığı (taş, tümör)
Hemolitik anemi (alyuvar yıkımının arttığı durumlar)
Yenidoğan sarılığı takibi
Bilirubin Testi Nasıl Yapılır?
Yetişkinlerde: Kol damarından alınan kan örneği ile yapılır.
Bebeklerde: Topuk delinerek birkaç damla kan alınır.
Test öncesi özel bir hazırlık gerekmez, ancak doktorunuz aç karnına gelmenizi isteyebilir.
Bilirubin Normal Değerleri Kaç Olmalı?
Bilirubin seviyeleri yaşa göre değişir:
Grup Total Bilirubin (mg/dL)
Yenidoğan (0-7 gün) 0,4 – 16,0
1 aylık bebek 0,4 – 10,0
Yetişkinler 0,2 – 1,2
Direkt bilirubin genellikle 0,1 – 0,3 mg/dL, indirekt bilirubin ise 0,2 – 0,9 mg/dL arasında olmalıdır.
Bilirubin Yüksekliği Neden Olur?
Yüksek bilirubin seviyeleri şu hastalıklara işaret edebilir:
Karaciğer Hastalıkları: Hepatit, siroz, karaciğer yağlanması
Safra Yolu Tıkanıklığı: Safra taşı, tümör
Hemolitik Anemi: Alyuvar yıkımının arttığı durumlar
Gilbert Sendromu: Genetik bir bilirubin metabolizma bozukluğu
Yenidoğan Sarılığı: Bebeklerde karaciğerin tam gelişmemesi
Bilirubin Kaç Olunca Tehlikeli?
Yetişkinlerde total bilirubin 2 mg/dL üzeri araştırma gerektirir.
Yenidoğanlarda 15-20 mg/dL üzeri beyin hasarı riski taşır.
Bilirubin Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?
Bilirubin düşüklüğü genellikle klinik açıdan önemli değildir. Ancak bazı durumlarda:
Aşırı C vitamini tüketimi
Bazı ilaçların etkisi
Düşük alyuvar yıkımı
Bilirubin Yüksekliği Belirtileri
Sarılık (cilt ve gözlerde sararma)
Koyu renkli idrar
Açık renkli dışkı
Kaşıntı
Halsizlik ve iştahsızlık
Bu belirtiler varsa mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Bilirubin Yüksekliği Nasıl Düşürülür?
Tedavi altta yatan nedene göre değişir:
Karaciğer hastalıkları için ilaç ve diyet
Safra tıkanıklığı için cerrahi müdahale
Hemolitik anemi için kan transfüzyonu
Yenidoğan sarılığı için fototerapi (ışık tedavisi)
Bilirubin Testi Hayati Önem Taşır!
Bilirubin testi, karaciğer ve safra yolları sağlığını kontrol etmek için basit ama etkili bir yöntemdir. Sarılık, halsizlik veya karaciğerle ilgili şikayetleriniz varsa bu testi yaptırmak erken teşhis için kritik önem taşır. Unutmayın, bilirubin yüksekliği ciddi hastalıkların habercisi olabilir. Bu nedenle düzenli check-up yaptırmak ve doktor kontrolünde olmak sağlığınız için büyük önem taşır.