Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA), Türkiye’nin özellikle İç Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde can almaya devam ediyor. Son olarak Sivas’ta 67 yaşındaki bir kişinin hayatını kaybetmesiyle, kentte bu yıl KKKA kaynaklı ölümler yediye yükseldi. Kendimizi nasıl koruyacağız?

Türkiye’de Kene İstatistiği

Sağlık Bakanlığı verilerine göre, KKKA hastalığı Türkiye’de ilk kez 2002 yılında tespit edildi. O tarihten bu yana toplam 17 bin 132 vaka ve 819 ölüm kayıtlara geçti. Bakanlık, 11 Haziran’da yaptığı açıklamada, bu yıl kene yoğunluğu ve vaka sayılarının normalin üzerinde olduğu iddialarını yalanladı:

“Türkiye’de kene yoğunluğunun önceki senelerden daha fazla olduğuna dair bir tespitimiz bulunmamaktadır.”

Hangi Bölgeler Riskli?

Parazitoloji Uzmanı Prof. Dr. Kürşat Altay, özellikle Sivas, Tokat, Kayseri, Giresun gibi illerde KKKA vakalarının yoğunlaştığını belirtti. Altay, Hyalomma marginatum türü kenelerin bu hastalığın başlıca taşıyıcısı olduğunu vurgulayarak şu bilgileri paylaştı:

“Bu türün üreme potansiyeli çok yüksek; bir kene 10 binden fazla yumurta bırakabilir. Keneler kan emerek beslenir ve bu sırada virüsleri konağa bulaştırır.”

Kelkit Vadisi olarak bilinen Erzurum’dan Çorum ve Amasya’ya kadar uzanan bölge, Hyalomma marginatum için en ideal iklim ve konak şartlarına sahip.

Nasıl Mücadele Edeceğiz?

Altay, kenelerin tamamen yok edilmesinin mümkün olmadığını belirtti ve bunu dört nedene bağladı:

Üreme potansiyelleri yüksek.
Yaşam alanları çok geniş.
Konak yelpazeleri (sığır, koyun, yaban hayvanları) çok çeşitli.
Zamanlarının %85-90’ını toprakta geçiriyorlar.

Bu nedenle uzmanlar, kenelerle bireysel korunmanın hayati olduğunu vurguluyor.

Kendimizi Nasıl Koruyacağız?

Dermatoloji Uzmanı Prof. Dr. Sema Aytekin, özellikle tarlada, bağda, bahçede veya piknikte şu önlemleri öneriyor:

Uzun pantolon ve uzun kollu giysi giyilmeli, pantolon çorap içine sokulmalı.
Açık renk kıyafetler tercih edilmeli.
Canlı renkli kıyafetler ve parfüm kullanılmamalı.
Eve dönünce vücut detaylı kontrol edilmeli, saçlı deri ve kıvrım bölgeleri de incelenmeli.

Kene Nasıl Çıkartılır?

Aytekin, kenenin çıplak elle çıkarılmaması gerektiğinin altını çizdi:

“Eldiven, naylon ya da bezle kenenin baş kısmından tutulmalı. Cımbız varsa cilde en yakın yerden çekilmeli. Kene ne kadar kısa sürede çıkarılırsa bulaş riski o kadar azalır.”

KKKA’nın Belirtileri ve Tedavisi

KKKA, kenenin tutunması ya da enfekte hayvan/hasta kanına temastan sonra 1-14 gün arasında kuluçka süresi geçiriyor. Hastalık şu belirtilerle ortaya çıkıyor:

Ateş, halsizlik, üşüme, titreme
Yaygın kas ağrısı, baş ağrısı
Bulantı, kusma, ishal
Yüz ve gözlerde kızarıklık, deri döküntüsü

Hastalığın kesin bir tedavisi ya da aşısı yok. Destek tedavileri uygulanıyor. Vakaların yaklaşık %5’i ölümle sonuçlanıyor.

Lyme Hastalığı da Risk

Kenelerin taşıdığı bir başka hastalık ise Lyme hastalığı. Enfekte İxodes cinsi keneler tarafından bulaştırılan Lyme, deri döküntüsü, eklem ağrısı, baş ağrısı ve yorgunlukla kendini gösteriyor. Erken teşhisle antibiyotik tedavisi uygulanabiliyor. Tedavi edilmezse yüz felci, beyin zarı iltihabı ve kalp problemleri gibi ciddi komplikasyonlara yol açabiliyor.

Uzmanlardan Uyarı

Uzmanlar, KKKA ve diğer kene kaynaklı hastalıklar için en etkili yöntemin kişisel koruma ve erken müdahale olduğunu vurguluyor. Vatandaşların özellikle riskli bölgelerde dikkatli olması, şüpheli durumlarda vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurması öneriliyor.