California Üniversitesi San Francisco (UCSF) ve Gladstone Enstitüleri iş birliğiyle yürütülen yeni bir araştırma, kanser tedavisinde kullanılan iki ilacın Alzheimer hastalığına karşı etkili olabileceğini ortaya koydu. Letrozol ve irinotekan adlı bu ilaçlar, ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından zaten onaylanmış durumda. Bu da Alzheimer tedavisinde klinik deneylerin çok daha kısa sürede başlayabileceği anlamına geliyor.

Alzheimer Hasta Sayısı Her Geçen Gün Artıyor

Dünya genelinde 55 milyondan fazla kişi Alzheimer hastalığı ile mücadele ediyor. Uzmanlara göre bu sayı, yaşlanan nüfusla birlikte önümüzdeki 25 yıl içinde iki katına çıkabilir. Bu durum, hastalıkla mücadelede önleyici ve tedavi edici yöntemlerin geliştirilmesini daha da kritik hâle getiriyor.

Genetik Modellerde Alzheimer Belirtileri Azaldı

Araştırmacılar, Alzheimer hastalığında beyin hücrelerindeki gen ifadelerinin nasıl değiştiğini inceledi. Bu değişiklikleri tersine çevirebilecek ilaçları tespit etmek amacıyla “Connectivity Map” adlı geniş çaplı bir tıbbi veri tabanını kullandılar. İlk bulgular, Letrozol ve İrinotekan’ın Alzheimer ile ilişkili genetik değişiklikleri başarıyla tersine çevirebildiğini gösterdi.

Araştırmayı yürüten ekipten hesaplamalı biyolog Marina Sirota, “Farklı veri kaynakları bizi aynı biyolojik yollara ve aynı ilaçlara yönlendiriyor. Eğer bu ilaçlar genetik modellerde Alzheimer etkilerini ortadan kaldırıyorsa, gerçekten bir şeylerin peşindeyiz demektir,” dedi.

Farelerde Pozitif Sonuçlar Alındı

Letrozol ve irinotekan, fareler üzerinde test edildiğinde dikkat çekici sonuçlar elde edildi. Alzheimer’ın neden olduğu zararlı “tau protein” kümelenmeleri önemli ölçüde azaldı. Ayrıca hayvanlar, öğrenme ve hafıza testlerinde anlamlı gelişmeler gösterdi.

İlaçların Hücre Tiplerine Özgü Etki Mekanizması

İlaçların etkisi yalnızca gen düzeyinde değil, hücresel düzeyde de gözlemlendi. Letrozol’un, Alzheimer’dan etkilenen nöronlar üzerinde etkili olduğu; irinotekan’ın ise glia hücreleri üzerinde çalıştığı saptandı. Bu bulgular, hastalığın farklı yönlerini aynı anda hedef alabilen kombine bir tedavi yaklaşımını gündeme getiriyor.

Geleneksel Tedavilere Alternatif Yaklaşım

UCSF ve Gladstone’dan nörobilimci Yadong Huang, Alzheimer’ın büyük olasılıkla birçok gen ve proteindeki değişikliklerin ortak etkisiyle geliştiğini belirtti. “Bu da geleneksel tek hedefli ilaç geliştirme yaklaşımlarını yetersiz kılıyor,” diyen Huang, bu tür kombinasyon terapilerinin hastalıkla mücadelede daha etkili olabileceğini vurguladı.

Araştırma Cell Dergisi’nde Yayımlandı

Alzheimer hastalığı için umut vadeden bu çalışma, tıp dünyasının önde gelen yayınlarından Cell dergisinde yayımlandı. Bilim insanları, bu gelişmenin milyonlarca hasta için hızlıca gerçek bir çözüme dönüşmesini umut ediyor.