Güneş Sistemi’nin uzak köşelerinde keşfedilmeyi bekleyen bir gizem daha bilim dünyasında heyecan yaratıyor. “Dokuzuncu Gezegen” olarak adlandırılan varsayımsal bir gezegenin, Kuiper Kuşağı’ndaki düzensiz yörünge hareketlerinden sorumlu olabileceği iddiası, yeniden gündeme taşındı.

Tarihi Kökler: X Gezegeni’nden Dokuzuncu Gezegen’e

Bu fikir, ilk olarak 1930’larda Uranüs’ün yörüngesindeki sapmaların fark edilmesiyle ortaya atılmıştı. O dönemde “X Gezegeni” olarak anılan bu bilinmeyen kütlenin varlığı, Plüton’un keşfiyle geçici olarak açıklanmıştı. Ancak Neptün’ün kütlesinin yeniden hesaplanması sonucu bu teori geçersiz sayılmıştı.

2016 Yılında Teori Yeniden Canlandı

Caltech’li astronomlar Konstantin Batygin ve Mike Brown, 2016 yılında yaptıkları araştırmalarla bu eski teoriyi tekrar gündeme taşıdı. Neptün’ün ötesindeki Kuiper Kuşağı’nda bulunan bazı küçük cisimlerin yörüngelerindeki beklenmedik hizalanmalar, görünmeyen dev bir gezegenin varlığına işaret ediyor olabilir.

Dev Bir Gezegenin Çekim Gücü Mü?

Batygin ve Brown’a göre, bu yörünge bozulmaları sadece büyük kütleli – Dünya’nın 5 ila 10 katı büyüklüğünde – bir gezegenin etkisiyle açıklanabilir. Tıpkı Dünya’nın Ay üzerinde oluşturduğu çekim kuvveti gibi, bu varsayımsal gezegenin de Kuiper Kuşağı’ndaki cisimlerin yörüngelerini etkilediği düşünülüyor.

Gözlemsel Destek Giderek Artıyor

İlk başta şüpheyle karşılanan Dokuzuncu Gezegen teorisi, zamanla daha fazla gözlemsel veriye dayanmaya başladı. Kuiper Kuşağı’nda benzer biçimde uzamış ve eğik yörüngelere sahip cisimlerin sayısının artması, bu sapmaların rastlantı olmadığını düşündürüyor. Mike Brown, 2024 yılında yaptığı açıklamada, “Dokuzuncu Gezegen’in var olmama ihtimali çok düşük,” diyerek teoriyi bir kez daha savundu.

Alternatif Görüşler: Kara Delik ya da Enkaz Halkası Mı?

Bilim dünyasında bu hipoteze karşı çıkanlar da var. Ana soru şu: Eğer böyle bir gezegen varsa, neden hâlâ doğrudan gözlemlenemedi? Bazı araştırmacılar, mevcut verilerin henüz yetersiz olduğunu belirtirken, bazıları da sapmaların küçük bir kara delik ya da Kuiper Kuşağı’ndaki geniş bir enkaz halkasından kaynaklanabileceğini öne sürüyor.

Gözlemlerin Önündeki Zorluklar

Teorinin karşılaştığı en büyük engellerden biri zaman. Kuiper Kuşağı’ndaki bazı cisimlerin Güneş çevresindeki dönüş süresi 20 bin yılı aşabiliyor. Bu kadar uzun yörünge periyotları, gözlemlerin kısa sürede anlamlı veriler sunmasını oldukça zorlaştırıyor.

Yeni Gözlem: 2023 KQ14 ve Yeni İpuçları

2023 yılında keşfedilen 2023 KQ14 adlı yeni bir Kuiper cismi, teoriyi yeniden şekillendirebilecek veriler sundu. Yörüngesinin beklenenden daha kararlı olması, eğer Dokuzuncu Gezegen varsa bile, onun Güneş’ten çok daha uzakta – yaklaşık 500 astronomik birim (AU) mesafede – olabileceğini gösteriyor