Türkiye, yapay zeka teknolojilerine stratejik bir bakış açısıyla yaklaşıyor. Ulusal Yapay Zeka Stratejisi 2021-2025’in ardından, 2024-2025 Ulusal Yapay Zeka Eylem Planı da devreye alındı. Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı öncülüğünde hazırlanan planın amacı nedir?

Yapay Zeka Nedir?

Yapay zeka (YZ), makinelerin insan ve hayvanlarda görülen şekilde sorun çözme yeteneği göstermesi ve kendi çıkarımlarını yapabilmesi olarak tanımlanıyor. Özellikle genel yapay zeka, insansı düşünce ve muhakeme üretebilen sistemleri ifade ederken; dar yapay zeka ise belirli alanlara odaklanan çözümleri kapsıyor.

Türkiye’nin 6 Stratejik Yapay Zeka Hedefi

Yeni eylem planına göre Türkiye, yapay zeka alanında şu altı stratejik hedefi benimsedi:

Yapay zeka uzmanları yetiştirmek ve istihdamı artırmak
Araştırma, girişimcilik ve inovasyonu desteklemek
Veri ve teknik altyapıya erişimi artırmak
Sosyoekonomik uyumu sağlayacak düzenlemeler geliştirmek
Uluslararası iş birliklerini güçlendirmek
Yapısal ve işgücü dönüşümünü hızlandırmak

Yapay Zeka Uygulamaları Günlük Hayatta Yerini Alıyor

Yapay zeka çözümleri, kamu hizmetlerinden özel sektöre kadar pek çok alanda kullanılmaya başlandı. Uygulama alanlarından bazıları şunlar:

Sağlıkta yapay zeka: Hastaların tıbbi verileri analiz edilerek teşhis ve tedavi önerileri geliştirilecek.
Sporcu yetenek taraması: Biyometrik veriler analiz edilerek potansiyel sporcular tespit edilecek.
Milli Türkçe Büyük Dil Modeli: Güvenlik kaygısı olmadan geliştirilecek yerli ve milli dil modeliyle yapay zekanın dil alanındaki etkisi artırılacak.
Erken Uyarı Sistemi: Okulu bırakma riski taşıyan öğrenciler tespit edilerek önlem alınacak.
Sosyal yardımlar: Gerçek ihtiyaç sahiplerinin doğru tespiti sağlanacak.
Vergi denetimi: Beyanname hataları ve vergi kaçakçılığı önlenecek.
Tarımda yapay zeka: Stratejik ürün tespiti ve rekolte tahminleri yapılacak.
Adalet sistemi: Ulusal Yargı Ağı Projesi ile evraklar analiz edilip sınıflandırılacak.

Ulusal Yönlendirme Kurulu ve Yeni Strateji Çalışmaları

Yapay zeka stratejisi, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz başkanlığındaki Ulusal Yapay Zeka Stratejisi Yönlendirme Kurulu tarafından şekillendiriliyor. Kurul bugüne kadar dört toplantı yaptı ve dijital dönüşümde yapay zekanın merkezi rolü vurgulandı.

2026 sonrası strateji çalışmaları Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile TÜBİTAK tarafından yürütülüyor. Hedef, mevcut planın uygulanabilirliğini değerlendirmek ve yeni döneme yönelik kapsamlı bir yol haritası hazırlamak.

Ekosistem Çağrısı ve Proje Desteği

TÜBİTAK Yapay Zeka Enstitüsü, sektörlerle iş birliğini teşvik etmek için 2025 yılı Ekosistem Çağrısını başlattı. 15 Mayıs’ta başlayan başvurular 31 Ağustos’a kadar devam edecek. Desteklenecek 5 öncelikli alan şöyle:

Akıllı üretim sistemleri
Akıllı tarım, gıda ve hayvancılık
Finans teknolojileri
İklim değişikliği ve sürdürülebilirlik
Akıllı eğitim teknolojileri

Yapay Zeka Eğitimi Yaygınlaşıyor

2025 itibarıyla Türkiye’de 20 üniversitede 70’ten fazla yapay zeka ve dijital teknoloji temelli program aktif durumda. Bu programların kontenjanları tamamen dolarken, 2025-2026 döneminde bu sayının 70 üniversiteye çıkarılması hedefleniyor.

Yapay Zekanın Ekonomik Etkisi

2025 yılına doğru ilerlerken, yapay zekanın Türkiye’deki pazar büyüklüğünün 1,85 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Küresel ölçekte ise 300 milyon tam zamanlı işi etkileyecek bir dönüşüm öngörülüyor. Türkiye, bu dönüşüme hazırlıklı olmak adına erken adım atan ülkelerden biri olmayı hedefliyor.

Sonuç

Türkiye, yapay zekayı yalnızca teknolojik bir araç değil, aynı zamanda ulusal rekabet gücünü artıracak stratejik bir alan olarak görüyor. Devlet kurumlarının koordinasyonunda yürütülen bu çalışmalar, toplumun her kesimini etkileyecek bir dönüşümün habercisi niteliğinde.