Petrol fiyatlarında korkutan senaryo gündemde. İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatma sinyali vermesiyle birlikte küresel piyasalar alarm durumuna geçti. JPMorgan 120-130 dolar, Iraklı yetkililer ise 300 doları işaret ediyor.

ABD saldırısı sonrası İran’dan Hürmüz hamlesi

ABD’nin İran’a yönelik saldırısı, Orta Doğu’daki tansiyonu zirveye taşıdı. İran Meclisi’nden gelen “Hürmüz Boğazı kapatılmalı” yönündeki açıklamalar, sadece jeopolitik değil ekonomik cephede de büyük dalgalanmalara yol açtı. Dünyanın en stratejik enerji geçitlerinden biri olan Hürmüz Boğazı’nın kapanması, petrol arzında ciddi bir daralma anlamına geliyor.

Hürmüz Boğazı neden bu kadar önemli?

Hürmüz Boğazı, dünya enerji ticaretinin bel kemiği olarak kabul ediliyor. Günde yaklaşık 20 milyon varil petrol ve petrol ürünü, büyük ölçüde Körfez ülkelerinden çıkarak bu dar geçitten geçip Asya pazarlarına ulaşıyor. Çin, Hindistan, Japonya gibi enerjiye bağımlı ekonomiler için bu boğazın açık kalması hayati öneme sahip.

Aynı zamanda küresel sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) taşımacılığının yüzde 20’si de Hürmüz Boğazı üzerinden yapılıyor. Dolayısıyla boğazın geçici bile olsa kapanması, yalnızca petrol değil doğalgaz piyasalarında da kriz yaratabilir.

JPMorgan: 120-130 dolar senaryosu masada

ABD merkezli yatırım bankası JPMorgan, daha önce yayınladığı analizde, Hürmüz Boğazı’nın kapanması halinde petrol fiyatlarının varil başına 120 ila 130 dolar bandına çıkabileceğini öngördüğünü belirtmişti. Bu öngörü, şu anda gündeme gelen senaryolar arasında en gerçekçi tahminlerden biri olarak değerlendiriliyor.

Petrol piyasalarında likidite daralması ve güvenli liman arayışı fiyatların yukarı yönlü hareketini destekliyor. Hürmüz Boğazı’nın kapanması halinde arz şokunun ne kadar süreceği, fiyatların hangi seviyelere ulaşacağını belirleyecek en önemli faktör olacak.

Irak’tan 300 dolar uyarısı geldi

Irak Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin ise bu konuda çok daha sert bir uyarıda bulundu. Hüseyin, “Eğer Hürmüz Boğazı kapanır ve savaş büyürse petrol fiyatları 200 ila 300 dolar seviyelerine ulaşabilir” dedi.

Bu öngörü, piyasalar açısından bir felaket senaryosu olarak görülüyor. 300 dolarlık petrol fiyatı, sadece enerji maliyetlerini değil, küresel enflasyonu da kontrolden çıkarabilecek bir seviyeyi işaret ediyor.

Veri şirketleri: Fiyat artışı an meselesi

Petrol ve enerji alanında analizler yapan Kpler, yayımladığı piyasa notunda fiyatların günün ilk saatlerinden itibaren keskin bir artışla başlayabileceği uyarısında bulundu. Özellikle yatırımcıların “riskten kaçış” eğilimiyle petrol pozisyonlarını artırması bekleniyor.

Bu da piyasada arz endişeleriyle birlikte spekülatif fiyat hareketlerini tetikleyebilir. Kpler’in değerlendirmelerine göre, Brent ve WTI türü petrol fiyatları birkaç gün içinde çift haneli yükselişler gösterebilir.

Hürmüz Boğazı kapanırsa ne olur?

Boğazın kapanması durumunda:

Suudi Arabistan, BAE, Kuveyt ve Irak gibi üretici ülkelerin ihracatı durma noktasına gelebilir.
Alternatif rotalar sınırlı olduğundan arz şoku yaşanabilir.
Küresel ticarette tedarik zinciri kırılabilir.
Petrol fiyatları dışında doğalgaz, plastik ve nakliyeye dayalı tüm sektörlerde maliyetler artar.

Enerji fiyatları üzerinden tetiklenen bu zincirleme etki, özellikle enerji ithalatçısı ülkelerde enflasyonu yeniden tırmandırabilir. Merkez bankalarının faiz politikalarında sert sıkılaşmalar gündeme gelebilir.

Türkiye ekonomisine etkisi ne olur?

Türkiye, enerjide dışa bağımlı bir ülke olduğundan petrol fiyatlarındaki artıştan doğrudan etkileniyor. Brent petrolün 120-130 dolar seviyesine çıkması durumunda akaryakıt fiyatlarında ciddi artışlar yaşanabilir. Bu da enflasyonun yeniden yükselmesine, tüketici harcamalarının kısılmasına ve büyümenin yavaşlamasına neden olabilir.

Ayrıca enerji fiyatlarındaki yükseliş, üretici maliyetlerini artırarak sanayi üretimini de baskılayabilir.

Asya piyasaları da tetikte

Hürmüz Boğazı’ndan en fazla enerji taşıyan bölge olan Asya’da, Çin ve Hindistan başta olmak üzere tüm ülkeler acil durum senaryoları üzerinde çalışıyor. Çin, stratejik petrol rezervlerini devreye almak için hazırlık yaparken; Japonya alternatif tedarik yollarını gündeme almış durumda.

Ancak hiçbir alternatif yol, Hürmüz Boğazı’nın taşıma kapasitesini karşılayabilecek düzeyde değil. Bu da olası bir kapatma senaryosunda Asya piyasalarında enerji arz krizi yaşanabileceğini gösteriyor.

Brent ve WTI ne kadar olabilir?

Analistler, Brent petrol için kısa vadede 110-115 dolar, Hürmüz krizi derinleşirse 120-130 dolar seviyelerinin test edilebileceğini belirtiyor. WTI tipi ham petrol de benzer şekilde yükseliş gösterebilir.

Eğer İran, boğazı kapatma yönünde fiili adım atarsa, sadece fiyatlar değil, enerji güvenliği kavramı da dünya gündeminin en tepe noktasına oturacak.