FED Faizleri İndirmeye Hazırlanıyor – Deniz İstikbal

Deniz İSTİKBAL – 15 Eylül 2025

17 Eylül 2025 tarihinde Amerika Merkez Bankası (FED) faiz kararını açıklamaya hazırlanıyor. FED global ekonomiyi yakından ilgilendiren bir kurum olarak önem taşıyor. Dünya ticareti büyük oranla ABD doları üzerinden yapılıyor. Ticari ödemelerin büyük bir kısmı dolar ile gerçekleştiriliyor. Küresel merkez bankalarında rezerv olarak tutulan 12,5 trilyon dolarlık miktarın 7 trilyon doları dolar şeklinde tutuluyor. Dünya rezerv para birimi olan doları kontrol eden FED bu sayede global ekonomiyi ciddi şekilde etki edebiliyor. FED ölçeğinde kabul edebilecek merkez bankaları arasında Çin Merkez Bankası ve Avrupa Merkez Bankası gibi dev yapılar bulunuyor.

Fakat FED’in yaratabileceği etkiyi yapma konusunda iki bankada yeterli düzeyde büyüklüğe sahip değil. Son yıllarda Çin Merkez Bankasındaki 3,2 trilyon dolarlık rezerv ve Çin Yuan’ı tartışmalara konu olurken henüz Çin para birimi ve merkez bankası küresel ekonomide FED ölçeği düzeyinde etkili değil. Bu nedenle ABD doları üzerinden ticaret yapan Çin’in de FED’in kararlarından büyük ölçekli etkilenebileceği bir realite olarak öne çıkıyor. Benzer bir analizi Avrupa kıtası için de yapmak mümkün.

FED’in faiz kararlarının global ekonomiye etkilerine bakıldığında finansman maliyetini düşürmesiyle öncelikle ABD’yi ardından küresel ticareti etkilemesi bekleniyor. Düşen faizler piyasada daha fazla iktisadi büyüme ve istihdam sağladığı için işsizlik düşüş gösteriyor. Artan alım gücü ve istihdam daha fazla talep yaratıyor. Artan talep ithalat üzerinde olumlu etkiye neden oluyor ve ABD daha fazla ithal mal alarak dünyaya dolar veriyor. ABD’ye ihracat yapan ülkeler ise artan talepten olumlu yönde etkileniyor ve ABD dolar rezervlerini artırıyorlar.

Firmaların ABD’ye ihracat yapması diğer devletlerin dış ticaret vergi gelirleri üzerinde olumlu etki yaparken şirketlerin hacimleri genişliyor ve mevcut ülkelerde ABD’deki talep artışından doğrudan veya dolaylı şekilde etkileniyorlar. Bir faiz kararının ortaya çıkardığı etki ABD’nin iktisadi büyüklüğüyle de alakalı olmakla birlikte neredeyse bütün ülkeleri etkileyebiliyor. Bu perspektiften bakıldığında FED’in faiz kararı sadece bir ülkeyi değil küresel ekonomiyi, ticareti ve refaha etki yapıyor. Bu nedenle 17 Eylül’de yapılacak olan toplantı sonrası FED’in faiz indirimi kararı önem taşıyor. Bankanın 50-100 baz puan arasında faizleri indirmesi ve ardından faiz indirim döngüsünü sürdürmesi bekleniyor.

2022’den itibaren FED’in enflasyon, Ukrayna Savaşı ve enerji krizi nedeniyle faizleri son çeyrek yüzyılın en yüksek dönemine taşıması birçok probleme neden oldu. Sadece ABD değil özellikle gelişmekte olan ülkelerde kur krizleri meydana geldi. Gelişmiş ülkelerde yüksek işsizlik ve geçim krizi şeklinde beliren problemler gelişmekte olan ülkeler için çok daha büyük sorunlara sebebiyet verdi. Brezilya, Arjantin, Türkiye, Sri Lanka ve Pakistan gibi ülkeler daha kötü etkilenenler arasında örnek olarak gösterilebilir. Bu nedenle FED’in faiz indirimlerine gitmesi gelişmiş ekonomiler başta olmak üzere gelişmekte olan aktörleri olumlu yönde etkileyecektir. Ancak ticaret savaşlarının süreci negatif etkilemesi ve enflasyon üzerinde baskı oluşturması beklenebilir.

FED’in faiz indirim döngüsüyle ilgili yapılan tahminler ve piyasa beklentilerine bakıldığında tam normalleşmenin 2028 sonrasına kaldığı görülüyor. Salgının etkileri bir kenara bırakıldığında ise Ukrayna Savaşının büyük bir maliyet yarattığı ve bu etkilerin dünya ekonomisine olumsuz yansıdığı söylenebilir (Grafik1).

GRAFİK 1. FED’İN FAİZ ORANLARI (2020-2027)

Kaynak: FED *2026 ve 2027 yılı verisi tahmindir.

Sonuç olarak 17 Eylül 2025 tarihinde yapılacak olan FED faiz toplantısı büyük olasılıkla faiz indirimiyle tamamlanacak. Ancak FED Başkanı Powell ve ABD Başkanı Trump arasında yaşanılan ve merkez bankasının bağımsızlığına gölge düşüren tartışmalar küresel ekonomiyi negatif etkileyebilir. Ayrıca ticaret savaşlarının devam ediyor olması ve ABD’nin global nizamı bozucu hamleler yapması dünya ekonomisinin kaotik bir döneme hazırlanması gerektiğine işaret ediyor.