0

BEĞENDİM

1

Prof.Dr. Celalettin Yavuz Güvenlik Politikaları Uzmanı, Mayıs 2024

Son haftalarda TBMM’ye taşınacak 9’ncu yargı paketinde “Yeni tip casusluk suçları” ve “etki ajanlığı’ tanımı gibi düzenlemeler yapılacağı duyulunca bu konu ele alındı.

Basında Algı Yönetimi veya ‘Etki Ajanlığı’ 

Soğuk savaş sırasında ABD istihbaratının komünizm tehdidi bahanesiyle ülkelerde algı yönetimi maksadıyla 1960’lı yıllarda Fransa’da The Paris Review gibi gözde dergiler bile yayınlattığı yıllar sonra anlaşıldı. Soğuk savaş öncesi sonrasında Türk basınında da çoğu Batılı ülkeler olmak üzere, kamuoyunu etkilemek maksadıyla çok sayıda basın mensubu bulunduğu ileri sürüldü. Hatta bazılarının isim ve soyadlarının ilk harfleri de verildi. Bunların ne dereceye kadar doğru olduğu tartışılmakla birlikte, FETÖ darbe girişimi öncesinde “Gülen” cemaatinin yayın organlarının yöneticileri ve yazarlarının etki ajanı olduğu çok net anlaşıldı.

Hatta “Abant Toplantıları’na katılanlar, yakalanmadan önce PKK terörist başı ile mülakatını yayınlayanlar, FETÖ darbe girişimiyle bağlantılı Henry Barkey ile temasta olanların “Etki Ajanı” olması kuvvetle muhtemeldir. Arap Baharı sırasında özellikle Mısır’da sosyal medyanın algı yönetiminde oynadığı başrol de henüz unutulmadı. Bu genelleme içerisinde kalanların bir kısmı ve hatta ABD dış istihbarat birimi CIA adına rapor yazdığı ileri sürülenler arasında bile özel veya önemli devlet birimlerinde görevlendirilenler olsa da teyide muhtaçtır.

Casusluk Suçları İçin Yeni Tanımlar ve Düzenlemeler Geliyor Ama…

Yakında TBMM’de görüşülmesine başlanacak 9. Yargı Paketi’nde, casuslukla ilgili yeni düzenlemeler de var. Aslında günümüzde istihbarata esas bilgilerin %99’una yakınının siber ortam ağırlıklı açık kaynaklar olduğu dikkate alınırsa, bu düzenleme için geç bile kalındığı söylenebilir. Bilindiği üzere ABD’nin tüm dünyayı dinleyen/izleyen NSU oluşumu vasıtasıyla, belirli sözcüklerden hareketle küresel terör örgütlerinin uyuyan hücrelerini harekete geçirmek maksadıyla kullandığı internet ortamı (sosyal medya vb.) izlenmekte ve pek çok terör girişimi bu sayede önlenebilmektedir. NSU; telefon dinlemeleri yanında, internet üzerinden de haberleşmeleri izleyerek istihbarat elde ederken, pek çok kesimce çoğunlukla sosyal medya üzerinden insanları yönlendirmek için algı yönetimi (veya etki ajanlığı) sıkça kullanılmaktadır.

Başta siyasi partilerin ve liderlerinin hitap ettiği toplum üzerinde etki yaratmak maksadıyla oldukça sık kullanılan algı yönetimi, karşı tarafı ötekileştirmek, kutuplaşma yaratarak siyasi çıkar sağlamak ve bunu oya dönüştürmek maksadıyla en sık kullanılan yöntemler arasındadır.

Basında yer aldığına göre yeni yasa taslağında tanımlaması yapılacak olan “etki ajanlığının”  suç olarak Türk Ceza Kanunu’na sokulmasıyla önlem alınacakmış. Böylelikle diğer ülkelerin çıkarları için Türkiye’de kamuoyu oluşturmaları izlenmek suretiyle önlenmeye çalışılacakmış. Yani istihbarata karşı koyma (İKK) bağlamında sosyal medya dikkatle izlenecekmiş. Türkiye aleyhinde kara propaganda yaptığı belirlenenler “etki ajanı” kapsamına alınacaklar.

Henüz tanım açık olmasa da “Ülkenin ekonomik, toplumsal ve kamu düzenini bozanların bu tanıma sokulmasıyla caydırıcılığı sağlamak adına cezai müeyyideler gelecekmiş. Bu arada MİT tarafından yayınlanan bir videoda “Bilinçli ya da bilinçsiz şekilde yabancı ülke istihbarat mensuplarına yardımcı olmanın suç olduğu” açıklaması ile bazı uyarılar ve talimat da var.

Burada Anayasa’nın “Herkes, düşünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim veya başka yollarla tek başına veya toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahiptir. Bu hürriyet resmî makamların müdahalesi olmaksızın haber veya fikir almak ya da vermek serbestliğini de kapsar!” hükmünün ihlal edilmemesi çok önemlidir.

Sonuç itibariyle ‘Etki ajanlığı’ kavramı kesin çizgilerle belirlenerek Cumhuriyet savcılarının kararlarında ciddi hukuki sorunlar yaşanmamalıdır. Aksi halde TSK İç Hizmet Kanunu’nu ileri süren TSK komutanlarının durumuna düşülebilir. Düşünce özgürlüğü ile iktidar olanlar, yanlışlarını eleştirenleri “etki ajanı” diye suçlayabilirler. Bunun sonucunda ülke kargaşaya sürüklenebileceği gibi demokratik hukuk devleti de rafa kaldırılabilir. Siz ne dersiniz?