0

BEĞENDİM

1

Prof. Dr. Celalettin Yavuz Güvenlik Politikaları Uzmanı, 2 Mayıs 2024

Dünya İsrail’in Gazze Şeridi’ndeki katliamına kilitlendiği sırada Rusya-Ukrayna savaşı adeta unutulunca bu yıpratma savaşının oldukça hırpaladığı Ukrayna ele alındı.

Rusya-Ukrayna Savaşında Durum

Savaş hala Ukrayna topraklarında cereyan ediyor. Yani Rus askerlerinin ateşlediği füzeler, top mermileri, insansız hava araçları ile uçaklarının bıraktığı mermiler Ukrayna topraklarını hedef almakta ve hasar vermektedir. Öte yandan Ukrayna kuvvetlerinin silahlarından çıkan mermiler, füze ve bombalar da keza Rus işgali altındaki Ukrayna topraklarını hedef almaktadır.

ABD, AB ve G-7 ülkelerinin Rusya’ya uyguladığı yaptırımlar Rusya’yı biraz hırpalamış ise de Rusya bu yaptırımların etkisini hafifletebilecek ekonomik ve siyasi çözümleri buldu. En önemli gelir kaynağı olan petrol ve doğalgazını Ukrayna saldırısı sebebiyle Avrupa’ya ihraç edemeyince, Çin ve Hindistan’a daha fazla satarak krizi aştı. Savaşın ilk yılı sonunda zaman zaman sorun yaşasa da bazı hedeflerinden vazgeçerek durağanlaşan savaşı büyük ölçüde kendi inisiyatifiyle yönlendirmeye başladı. Sivastopol deniz üssü, Kerç Boğazı üzerindeki köprü ve diğer tesislerde ciddi hasarlar yaratan Ukrayna’nın İHA/SİHA’ları ve İDA’ları (İnsansız deniz araçları) karşısında yeterliliği ve yetenekleri tartışılan Rus Karadeniz Filosu’na rağmen, gelinen günde yıpratma savaşıyla yerini sağlamlaştırdı.

Uyuyan dev Rusya’yı kışkırtarak uyandıran ABD-İngiltere ikilisinin dolmuşuna gelen Ukrayna devlet adamları “aldatıldıklarını” itiraf edemeseler de kaybettikleri insanlar, topraklar, alt üst olan alt yapı tesisleri, bozulan ekonomi gibi sebeplerle rahat uyuyabildikleri de söylenemez.

Rusya’nın Ukrayna saldırısı kabul edilebilir değilse de, Ukrayna’nın Minsk Grubu’nda varılan mutabakatlara uymayarak Rusya’nın saldırısına adeta çanak tutması da affedilebilir gibi değildir. Gelinen günde Rusya’nın “yaptırımlar” sebebiyle kaybettikleri kalıcı barışla birlikte veya zamanla yerine gelecek iken, Ukrayna için aynı şeyleri söylemek mümkün değildir.

Savaş üstün tarafı Rusya, barış masasına “kazanan” tarafın avantajlarıyla oturmaya hazırdır. 10 milyon kişinin evsiz kaldığı, 1000’i aşkın eğitim tesisinin hasar görmesiyle milyonlarca çocuğun eğitiminin aksadığı, 1700’ün üzerinde sağlık tesisinin zarar gördüğü, %56’sı kadın ve çocuk olmak üzere ülke nüfusunun %40’ının insani yardıma muhtaç olduğu ülkede Cumhurbaşkanı Zelenski yönetimindeki Ukrayna ise barış konusuna yanaşmamakta, ABD-İngiltere ikilisinin ağzına bakmaktadır. Karadenizli iki komşumuza eşit mesafede yaklaşan “tarafsız” biri olarak Ukrayna’ya önerimiz, artık ABD-İngiltere ikilisine güvenmemeleridir.

ABD ve AB’den Ukrayna’ya Silah ve Mühimmat Yardımı Çare Olabilir mi?

AB ülkeleri hizmet dışına çıkarmayı düşündüğü F-16 muharip uçaklarını bu yılın Ağustos ayından itibaren Ukrayna’ya verecekler. Ancak bunlar hibe de değil. Rusya’nın AB ülkelerinde dondurulan mal ve hizmet varlıklarının faizi karşılığı… Önce Hollanda ve Danimarka, derken Belçika da Ukrayna’ya F-16 gönderecek. Hollanda 18 olarak belirlediği sayıyı 24’e çıkardı. Geçen yıl 19 adet F-16 göndereceğini bildiren Danimarka’ya bu yıl Belçika ve Norveç de eklendi. Belçika’nın kaç uçak göndereceği bilinmez iken Norveç’in de 5-10 arasında uçak vereceği değerlendirmesi mevcuttur. Uçakların teslimatının 2025 ortalarına kadar devam etmesi beklenmektedir. AB ülkeleri bu yıl Ukrayna’ya 50 milyar avroluk ek yardım paketinde anlaşırken, ABD de 61 milyar dolarlık yardım paketini açıkladı.

Öte yandan Ukrayna son haftalarda yer yer mevzi kaybetmeye başlayınca en başarılı sonuçlar aldığı SİHA/İHA silahlarının tedariki için 367 milyon avro ayırdı. Başarı ve onurlu bir barış umutları zayıflarken, Kiev Belediye Başkanı Klitschko ile Zelenski arasında açıkça görülen şekilde, ülkedeki devlet adamları arasındaki ciddi fikir ayrılıkların mevcudiyeti de anlaşıldı.

Sonuç itibariyle başarı ve onurlu barış umutlarının zayıfladığı Ukrayna’da zaman aleyhe işliyor. Ukrayna destekçisi ülke kamuoylarında bu savaşın bıkkınlığının üzerine İsrail katliamı da eklenince, tarafsız gözler Ukrayna’nın kendi göbeğini kesmesi gerektiğini görebiliyor.