Kamu Hangi Tasarruf Önlemlerini Uyguluyor

0

BEĞENDİM

Deniz İSTİKBAL – 07 Mayıs 2024

Kamu bir senelik bütçeler şeklinde harcama yapıyor. Bütçeler yılın sonuna doğru ilgili kurum ve bakanlıkların ihtiyaçlarına göre belirleniyor. Türkiye’de ise kamu yıllara göre değişmekle birlikte milli gelirin yüzde 35-37 oranında harcama yapıyor. Bu harcamaların büyük bir kısmı gelirlerle karşılanırken borçlanma ihtiyacı da doğuyor. Ancak Türkiye’de kamunun gelişmiş birçok ülkeden daha az borçlu olduğu söylenebilir. Günümüzde ciddi bir tartışma konusu olan kamuda tasarruf ise 410 milyar dolarlık harcama kapasitesine ulaşmış bütçenin daha verimli kullanılması meselesini kapsıyor. Toplam harcama miktarı göz önüne alındığında Türkiye’de kamunun komşu ülkelerin toplam bütçelerinden daha fazla harcama kapasitesi olduğu görülüyor. Kamunun gelirleri kısmında da bir değişimin olması hedefleniyor. Verginin tabana yayılması, vergide adalet kısmının güçlendirilmesi ve vergi kaybının önlenmesi olarak öne çıkan sürecin ilerleyen yıllarda daha fazla belirginleşmesi muhtemel. Fakat gündemde olan kamu tasarrufları meselesi daha fazla konuşuyor ve toplum tarafından bir beklenti olarak sunuluyor.

Haziran 2023’de iş başına gelen yeni ekonomi yönetimi enflasyonu önceleyen bir perspektife sahip. Bu hedef doğrultusunda işleme alınan sıkı para politikasına rasyonel maliye politikasının eşlik etmesi bekleniyor. Özellikle kamu tasarrufu olarak isimlendirilen süreçte burada devreye giriyor. Öncelikle bütçe açığının dizginlenmesi için deprem bölgesi hariç önlemler alındı. Bu önlemler yeni yatırımları ileri bir tarihe ertelerken mevcut yatırımlarında bazıları durduruldu. Bütçenin daha verimli alanlara kaydırılması için ise teşvikler yeniden gözden geçiriliyor. Farklı alanlarda daha fazla üretim sağlanabilirse mevcut teşvikler bu alanlara kaydırılıyor. Toplum tarafından sıklıkla vurgulanan kamu araçları mesele ise daha fazla gündemde yer ediniyor. Türkiye’de toplam 14 milyon araç var iken bunun 115 bini kamuda yer alıyor. 115 bin aracın 72 bini güvenlik güçlerinin elinde bulunurken 10 bini Sağlık Bakanlığı bünyesinde kullanılıyor. Diğer alanlarda kalan 38 bin aracın 15 bini idari hizmetlerde tercih ediliyor. 38 bin aracın 1500 ise elden çıkarılmaya hazırlanıyor. Toplam 5 binin üzerinde aracın elden çıkarılması ve tasarruf kültürünün yerleşmesi hedefleniyor. Toplum tarafından daha fazla görünür hale gelecek olan tasarruflar servislerin kaldırılması, yurtdışı veya yurtiçi tanıtım gibi faaliyetlerin ertelenmesi, hizmet alımlarının sıkı denetlenmesi ve yeni araç alımlarında TOGG’un tercih edilmesi gibi alanları kapsıyor. Sağlık ve zorunlu haller dışında kamu personel alımına gidilmemesini de mevcut önlemlere eklemlemek mümkün.

Tasarrufların toplumun beklentilerini karşılaması ve alınan tedbirlerin vatandaşlarla düzenli olarak paylaşılması önemlidir. Özellikle vergilerin daha verimli alanlara aktarılması konusundaki stratejilerin toplumla doğru iletişim kanallarıyla paylaşılması ve deprem bölgesindeki inşaat faaliyetleri gibi konularda vatandaş-kamu diyalogunun güçlendirilmesi gerekmektedir. Mevcut adımların doğru bir şekilde vatandaşlara ulaştırılması, alınan önlemlerin etkisini, derecesini ve işlevini daha iyi anlamalarına yardımcı olacaktır. Bu sayede 10 aylık bir süreç içinde başlatılan enflasyonla mücadele programının hızla sonuç vermesi mümkündür. Sonuç olarak, kamu ciddi bir reform ve tasarruf sürecine hazırlanmaktadır. Bu süreçte, kamu-toplum arasındaki bağlantının ve iletişimin güçlendirilmesi en önemli hedeflerden biridir. Sağlıklı iletişim, vergi ödemeleri, kamu harcamaları ve yatırımlar gibi konularda yanlış algıların düzeltilmesine de yardımcı olabilir.